Arbeidsdeal: vermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst voor platformwerkers

De arbeidsdeal voert in de wetgeving 8 nieuwe specifieke criteria in die van toepassing zijn voor werk via een platform opdrachtgever.

Wanneer aan een aantal van deze specifieke criteria voldaan is, wordt, tot bewijs van het tegendeel, vermoed dat er een arbeidsovereenkomst bestaat tussen de platformexploitant en de persoon die het werk verricht.

De maatregel treedt in werking op 1 januari 2023.

Begrippen

Met ‘digitaal platform opdrachtgever’ wordt de aanbieder bedoeld:

• die, via een algoritme of iedere andere gelijkwaardige methode of technologie, in staat is om een beslissings- of controlemacht uit te oefenen ten aanzien van de wijze waarop de prestaties moeten gerealiseerd worden en ten aanzien van de arbeid- of loonvoorwaarden,

en

• die een bezoldigde dienst verstrekt die aan alle volgende vereisten voldoet:

• de dienst wordt, ten minste gedeeltelijk, op afstand verstrekt via elektronische middelen (bv. website of mobiele applicatie);
• de dienst wordt verstrekt op vraag van een afnemer van de dienst.

Opgelet! Hieronder vallen niet:

• platformen die diensten verstrekken waarvan het hoofddoel is activa te exploiteren of te delen of goederen of diensten door te verkopen;
• platformen die zonder winstoogmerk een dienst verstrekken.

Met ‘platformwerker’ wordt elke persoon bedoeld:

• die platformwerk verricht via een digitaal platform opdrachtgever;
• ongeacht de aard van de contractuele relatie of de kwalificatie ervan door de partijen.

Met ‘platformexploitant’ wordt de persoon (natuurlijke of rechtspersoon) bedoeld die, rechtstreeks of via een tussenpersoon, het digitaal platform opdrachtgever exploiteert.

Vermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst

Criteria

De arbeidsrelatie tussen de exploitant van een digitaal platform opdrachtgever en een persoon die platformwerk verricht via dat platform, wordt, tot bewijs van het tegendeel, vermoed te zijn uitgevoerd in het kader van een arbeidsovereenkomst wanneer uit de analyse van de arbeidsrelatie blijkt dat ten minste 3 van de 8 volgende criteria of 2 van de laatste 5 volgende criteria zijn vervuld:

1.            de platformexploitant kan exclusiviteit eisen met betrekking tot zijn werkterrein;

2.            de platformexploitant kan een mechanisme van geolokalisering gebruiken voor andere doeleinden dan de goede werking van zijn basisdiensten;

3.            de platformexploitant kan de vrijheid inperken van de platformwerker in de manier waarop het werk wordt uitgevoerd;

Bv. De vrijheid van de fietskoerier in de manier waarop hij het werk uitvoert, zou beperkt kunnen worden:

• als hij niet vrij de gekozen route kan kiezen of
• als hij verplicht is het pakket persoonlijk bij de ontvanger af te leveren of
• als hij het platform volgens een vooraf bepaalde procedure in kennis moet stellen van de ontvangst van het pakket, met vermelding van het tijdstip van ontvangst.

4.            de platformexploitant kan het inkomensniveau van de platformwerker beperken, in het bijzonder:

• door een uurtarief te betalen
• en/of door het recht van de platformwerker te beperken om werkaanbiedingen te weigeren op basis van het aangeboden tarief
• en/of door de platformwerker niet toe te staan de prijs van de dienst te bepalen;

Opgelet! Collectieve arbeidsovereenkomsten gesloten in de Nationale Arbeidsraad zijn van deze clausule uitgesloten.

5.          de platformexploitant kan van de platformwerker eisen dat hij zich houdt aan dwingende voorschriften inzake voorkomen/gedrag ten aanzien van de afnemer van de dienst of de uitvoering van het werk;

Opgelet! In ieder geval moeten de wettelijke bepalingen die van toepassing zijn op gebruikers, klanten of werknemers nageleefd worden, met name inzake gezondheid en veiligheid.

6.            de platformexploitant kan de prioritering bepalen van toekomstige werkaanbiedingen en/of het bedrag dat voor een opdracht wordt geboden en/of de bepaling van de rangschikking door gebruik te maken van de verzamelde informatie en door de uitvoering van de prestatie door de platformwerker, met uitsluiting van het resultaat van deze prestatie, met name met elektronische middelen te controleren;

7.            de platformexploitant kan, eventueel onder meer door middel van sancties, de vrijheid van organisatie van het werk inperken, in het bijzonder de vrijheid om zijn werkuren of zijn afwezigheidsperiodes zelf te kiezen, om taken te aanvaarden of te weigeren of om een beroep te doen op onderaannemers of vervangers, behalve wanneer de wetgeving de mogelijkheid om een beroep te doen op onderaannemers uitdrukkelijk beperkt;

8.            de platformexploitant kan de mogelijkheid voor de platformwerker inperken om buiten het platform een klantenbestand op te bouwen of om werkzaamheden voor een derde te verrichten.

Weerlegbaar vermoeden

Het vermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst is weerlegbaar: het kan weerlegd worden door alle middelen van recht.

De kwalificatie die uit de feitelijke uitoefening van de arbeidsrelatie voortvloeit, moet rekening houden met het gebruik van algoritmen en andere technologische middelen bij de organisatie van het werk.

Indien deze kwalificatie de door de partijen gekozen juridische kwalificatie uitsluit, mag ze niet beperkt blijven tot de kwalificatie in een overeenkomst tussen de partijen.

Bron: Wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen, B.S. 10.11.2022.