Medewerkers moeten het recht hebben om zich te deconnecteren

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat quasi de helft van de Belgische werknemers na de werkuren dikwijls tot altijd bereikbaar is. ‘Dat is een niet te onderschatten bron van stress’, zegt Ruben Cambier van UGent.

Veel medewerkers kampen met workplace telepressure, vaak zonder het zelf te beseffen. Ze hebben namelijk het gevoel dat ze constant bereikbaar moeten zijn en meteen moeten reageren op werkgerelateerde e-mails, sms’jes en andere digitale berichten, ook na de werkuren. ‘Wie onafgebroken bereikbaar is, ervaart meer werkstress’, zegt Ruben Cambier, die binnen de vakgroep Werk, Organisatie en Samenleving van Ugent een doctoraatstudie afrondt over dit onderwerp.

Psychologische ontkoppeling

Het is van cruciaal belang om werknemers de kans te geven om op bepaalde momenten offline te gaan en om digitale verbondenheid te limiteren. Dat geeft mensen de kans om psychologisch even te deconnecteren van hun job, klinkt het. Arbeidspsycholoog Hans De Witte stelt dat de overheid afspraken over deconnectie verplicht zou moeten maken voor bedrijven. Een goed idee, meent ook Ruben Cambier. ‘Digitale verbondenheid mag geen individuele verantwoordelijkheid zijn, want je kunt die niet loskoppelen van de verwachtingen van werkgevers, managers en collega’s.’

Digitaal slot na de werkuren

Een bekende Duitse supermarktketen zorgt er sinds kort voor dat medewerkers na 18 uur geen e-mails meer kunnen ontvangen. Versturen kan wel nog, maar de mail komt dan pas de volgende ochtend aan. ‘Ik snap wel dat men hiermee een betere werk-privébalans nastreeft, maar dit is geen zaligmakende oplossing’, stelt Ruben Cambier. Het ontvangen van e-mails buiten de werkuren verhinderen is prima om werknemers te beschermen tegen telepressure. ‘Maar dat verhindert geenszins dat collega’s vervolgens andere manieren zoeken om elkaar buiten de werkuren te contacteren, zoals bijvoorbeeld via WhatsApp, LinkedIn of gewoon via een telefoongesprek.’ Het is beter om het recht op deconnecteren te verankeren binnen de bedrijfscultuur en te formaliseren binnen het personeelsbeleid.

Telepressure voorkomen

Recent onderzoek toont ook aan dat de ontvanger van een e-mail een bericht dikwijls als veel urgenter ervaart dan de verzender bedoelt. Dat probleem kan op een heel eenvoudige manier verholpen worden. Ruben Cambier: ‘Als de verzender in het bericht expliciet vermeldt dat een antwoord niet dringend is, of tegen wanneer er een actie of reactie verwacht wordt, dan voorkomt dat heel wat telepressure.’

Belangrijk is dat elke organisatie ook eigen klemtonen en praktische oplossingen zal moeten uittekenen om het recht op deconnectie optimaal te kunnen integreren in het personeelsbeleid. ‘Een zaligmakende one-size-fits-alloplossing bestaat niet’, benadrukt Ruben Cambier.

Werk-privébalans

Tot slot kunnen mensen ook privételepressure ervaren tijdens de werkuren. Daarbij hebben ze dan de drang om meteen te reageren op persoonlijke berichten van vrienden en familie. ‘Dat kan leiden tot cognitief falen’, weet Ruben Cambier. ‘Wie zijn of haar smartphone tijdens het werk vlakbij houdt, ongeacht stille modus, en de drang heeft om meteen te reageren op privéberichten, maakt meer fouten vanwege de verminderde hersenkracht voor lopende werktaken.’ Al is dit complexer. Want kunnen reageren op persoonlijke berichten geeft mensen ook gemoedsrust, omdat ze weten dat ze voor familie in noodsituaties altijd bereikbaar zijn.