Verlof zonder wedde: wat zijn de rechten en plichten?

Over enkele maanden is het alweer zomervakantie. Uw werknemers zullen ongetwijfeld met vakantie willen gaan. Maar wat als een werknemer die niet genoeg vakantiedagen heeft toch enkele dagen verlof wil nemen?

Onbezoldigd verlof, of ‘verlof zonder wedde’ kan een oplossing zijn, maar dat is niet zonder gevolgen voor de werknemer.

Hoe wordt het aantal verlofdagen waarop een werknemer recht heeft bepaald?

Het aantal vakantiedagen waarop een werknemer recht heeft dit jaar (het ‘vakantiejaar’ genoemd) hangt in principe af van het aantal dagen dat hij gewerkt heeft in het kalenderjaar daarvoor (het ‘vakantiedienstjaar’ genoemd). Een voltijdse werknemer heeft dus recht op maximum 20 wettelijke vakantiedagen die moeten worden opgenomen in het vakantiejaar. Voor deeltijdse werknemers wordt het aantal dagen pro rata berekend. 

Het is echter mogelijk dat een werknemer niet genoeg vakantiedagen heeft voor zijn gewenste vakantie. Hij kan dan met de werkgever overeenkomen bijkomende vakantiedagen te nemen, onbetaald wel te verstaan.

Verlof zonder wedde aanvaard: wat zijn de modaliteiten?

De mondelinge toestemming van de werkgever is in principe voldoende. Het is echter raadzaam om alles schriftelijk vast te leggen zodat rechten en plichten gekend zijn, en latere discussies vermeden worden.

Is  er geen wettelijk kader, dan hebben de werkgever en de werknemer de mogelijkheid om de modaliteiten voor het nemen van verlof zonder wedde volledig vrij te bepalen in een schriftelijke overeenkomst. Zij kunnen bijvoorbeeld het aantal dagen verlof zonder wedde vastleggen, de begin- en einddatum ervan, de wijze waarop het moet worden genomen (in volledige of halve dagen) en wat er met de buitenwettelijke voordelen gebeurt tijdens deze periode. Gaat het om een langere periode dan kan de overeenkomst ook bepalen hoe er een einde kan worden gemaakt aan de periode van verlof zonder wedde.

Verlof zonder wedde: wat zijn de gevolgen voor de werknemer?

Het onbezoldigd verlof is interessant voor werknemers die niet voldoende vakantiedagen hebben. De werknemer moet wel rekening houden worden met de impact op het vlak van het arbeids- en socialezekerheidsrecht. Zo heeft de werknemer geen recht op loon of buitenwettelijke voordelen, kan de eindejaarspremie lager liggen, en kan er een invloed zijn op het wettelijk verlof van het jaar nadien:

• Loon en buitenwettelijke voordelen: tijdens een periode van onbezoldigd verlof ontvangt de werknemer geen loon. De buitenwettelijke voordelen (bedrijfswagen, gsm, laptop, tablet, ...) moeten eigenlijk terugbezorgd worden aan de werkgever. Men kan echter overeenkomen om de werknemer bepaalde buitenwettelijke voordelen te laten behouden, en daarvoor bijvoorbeeld een financiële compensatie overeenkomen. 
• Eindejaarspremie: het is mogelijk dat de werknemer aanspraak kan maken op een eindejaarspremie op basis van een collectieve arbeidsovereenkomst. Die bepaalt doorgaans dat de werknemer recht heeft op een volledige eindejaarspremie, rekening houdend met de effectieve en/of gelijkgestelde arbeidsprestaties in het referentiejaar en een zekere anciënniteit. De schorsing van de arbeidsovereenkomst na een periode van onbetaald verlof wordt in het algemeen niet (volledig) gelijkgesteld met effectieve arbeidsprestaties voor de berekening van de eindejaarspremie. Het zou dus kunnen dat het bedrag van de eindejaarspremie lager ligt dan het bedrag dat de werknemer verwacht. Raadpleeg zeker de sectorale cao’s over deze materie.
• Jaarlijkse vakantie: de duur van de wettelijke vakantie hangt af van het aantal effectief gepresteerde en gelijkgestelde dagen in het vakantiedienstjaar. Dagen waarop verlof zonder wedde is genomen worden niet gelijkgesteld voor de berekening van de vakantie in het volgend jaar. Het is dan ook mogelijk dat de werknemer op basis van de duur van zijn onbetaald verlof en zijn statuut in het volgend jaar een aantal vakantiedagen verliest. 

Hoe dan ook, het verlof zonder wedde kan een geschikte oplossing zijn wanneer een werknemer onvoldoende vakantiedagen heeft. Hij moet dan wel rekening houden met de gevolgen.