Kunstenaars: wijzigingen op 1 januari 2024 (I)

Auteur: Anne Ghysels - Isabelle Caluwaerts (Legal Experts)
Leestijd: 7min
Publicatiedatum: 18/12/2023 - 12:30
Laatste update: 18/12/2023 - 12:44

Het nieuwe sociaal statuut van kunstenaars treedt in werking op 1 januari 2024. Dit zorgt voor wijzigingen in de uitkeringen die hen kunnen worden toegekend aan gunstige sociale en fiscale voorwaarden. Er worden ook nieuwe administratieve formaliteiten ingevoerd.

Wie is kunstenaar, wie is kunstwerker?

Het begrip kunstenaar wordt uitgebreid.

Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen het statuut van kunstwerker en dat van amateurkunstenaar.

Een kunstwerker is een persoon die activiteiten uitoefent in de kunsten, zowel artistiek, artistiek-technisch als artistiek-ondersteunend. Bij de Kunstwerk-commissie (vroeger Commissie Kunstenaars) moet een professionele artistieke praktijk in de kunsten kunnen worden aangetoond wanneer het kunstwerkattest wordt aangevraagd. Dit moet door de kunstenaar worden aangevraagd via het platform Working in the Arts (WITA Pro).

Een amateurkunstenaar is de persoon die artistieke activiteiten uitoefent en/of artistieke werken produceert voor een opdrachtgever (u als werkgever) tegen een forfaitaire vergoeding, zonder een arbeidsovereenkomst te sluiten.

Een persoon die technische functies uitvoert, kan voortaan ook het statuut van kunstwerker hebben. Hij kan echter niet het statuut van amateurkunstenaar hebben. Het is daarom belangrijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen deze twee statuten.

Deze infoflash brengt u op de hoogte van het laatste nieuws over amateurkunstenaars. In een volgende infoflash zullen we het hebben over de kunstwerkers.

Amateurkunstenaar

Kunstenaars die kleinschalige artistieke activiteiten uitoefenen, kunnen een gunstig sociaal en fiscaal stelsel genieten voor de vergoedingen die ze voor hun activiteiten ontvangen.

Artistieke activiteit wordt gedefinieerd als de activiteit die een noodzakelijke artistieke bijdrage levert aan een artistieke creatie of uitvoering binnen de domeinen van de kunsten (de beeldende en audiovisuele kunsten, de muziek, de literatuur, het spektakel, het theater, de choreografie en het stripverhaal).

Een artistieke bijdrage wordt beschouwd als noodzakelijk wanneer zonder deze bijdrage hetzelfde artistieke resultaat niet zou worden bereikt.

Een kunstwerkattest is niet noodzakelijk, maar er moeten wel formaliteiten worden vervuld.

Sociaal statuut van de amateurkunstenvergoedingen

Voorwaarden voor niet-bijdrageplicht

De vergoedingen die u toekent aan een amateurkunstenaar voor zijn artistieke activiteiten zijn niet onderworpen aan de RSZ indien aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan:

  • De vergoeding mag niet hoger zijn dan € 70 per dag (deze bedragen moeten worden vermenigvuldigd met het aantal opdrachtgevers als de amateurkunstenaar meerdere opdrachtgevers heeft gehad op eenzelfde dag);
  • Amateurkunstenaars mogen deze vergoeding maximaal 30 dagen per kalenderjaar ontvangen;
  • Amateurkunstenaars mogen deze vergoeding maximaal 7 dagen achter elkaar ontvangen bij dezelfde opdrachtgever.
  • Een amateurkunstenaar mag niet tegelijkertijd verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst (al dan niet via een sociaal bureau voor kunstenaars), aannemingsovereenkomst, statutaire aanstelling of 1bis-overeenkomst (vermoeden van arbeidsovereenkomst voor kunstenaars) voor gelijkaardige activiteiten.

Als u een vergoeding van meer dan € 70/dag toekent, wordt u verondersteld de amateurkunstenaar tewerk te stellen met een arbeidsovereenkomst voor het lopende kwartaal en de 3 daaropvolgende kwartalen.

Te vervullen formaliteiten

De 1e formaliteit is om u als opdrachtgever te registreren op het platform Working in the Arts. Ook de amateurkunstenaar moet zich hier registreren. Als hij nog een geldige kunstenaarskaart heeft, wordt hij automatisch geregistreerd als kunstenaar op ditzelfde platform.

In een tweede fase, en ten laatste wanneer de amateurkunstenaar zijn artistieke activiteiten bij u/voor u aanvat, moet u deze activiteiten op hetzelfde platform aangeven.

De aangifte van deze activiteiten mag niet vroeger gebeuren dan een maand voorafgaan aan de activiteiten, dit om te vermijden dat een heel kalenderjaar vooraf wordt geregistreerd waardoor het contingent van meteen volledig wordt opgebruikt en andere opdrachtgevers zouden worden geblokkeerd.

Een aangifte kan:

  • gewijzigd worden uiterlijk op het einde van de laatste kalenderdag (middernacht) waarop de artistieke activiteit eindigt;
  • geannuleerd worden uiterlijk op het einde van de laatste kalenderdag (middernacht) waarop ze betrekking heeft, als de artistieke activiteiten niet konden worden uitgevoerd.

Als de activiteiten niet correct worden aangegeven op dit platform, als de effectief gepresteerde activiteiten niet overeenkomen met het soort activiteit waarvoor u zich op dit platform hebt geregistreerd of als u niet voldoet aan de voorwaarden voor niet bijdrageplicht, mag u geen gebruik maken van dit stelsel van amateurkunstenvergoedingen gedurende het lopende kwartaal en de 3 daaropvolgende kwartalen.

Als u meer dan 100 dagvergoedingen per kalenderjaar toekent, moet u uiterlijk op 1 maart van het volgende jaar bij de Kunstwerk-commissie een verslag ter rechtvaardiging indienen.

Verplaatsingskosten 

Amateurkunstenaars hebben recht op een reiskostenvergoeding op basis van hun werkelijke kosten. Het bedrag mag niet hoger zijn dan € 20/dag.

Als hij zijn privévoertuig of fiets gebruikt, wordt de terugbetaling van zijn werkelijke reiskosten bepaald overeenkomstig het stelsel voor personeelsleden van de federale overheid.

RSZ-bijdrage

U bent een RSZ-solidariteitsbijdrage van 5% verschuldigd op het totaal van de amateurkunstenvergoedingen die u tijdens een kalenderjaar hebt uitbetaald als u tijdens dat jaar meer dan € 500 aan amateurkunstenvergoedingen hebt uitbetaald. Het bedrag van de solidariteitsbijdrage wordt berekend op basis van de activiteiten die worden aangegeven via het platform Working in the Arts.

Het bedrag van deze bijdrage wordt u uiterlijk op 5 februari volgend op het afgelopen kalenderjaar via de ebox meegedeeld door de RSZ. De bijdrage moet uiterlijk op de laatste dag van februari aan de RSZ worden betaald.

Fiscaal statuut van de amateurkunstenvergoedingen

Het belastingstelsel is aangepast om rekening te houden met de wijzigingen op sociaal vlak. Het volgt in grote lijnen het sociale stelsel, maar verschilt toch op bepaalde punten.

De dagelijkse forfaitaire vergoeding en de terugbetaling van werkelijke reiskosten zijn vrijgesteld van belasting als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: 

  • per dag en per opdrachtgever mag de forfaitaire vergoeding niet hoger zijn dan € 70 (bedrag vóór indexering). De forfaitaire aard van deze vergoeding betekent dat deze geacht wordt de kosten te dekken zonder dat er bewijs van deze kosten nodig is;
  • naast de forfaitaire dagvergoeding (maximaal € 70) kunnen werkelijke reiskosten worden terugbetaald als het bedrag van deze kosten kan worden aangetoond. De terugbetaling van deze werkelijke reiskosten is ook onderworpen aan een maximum van € 20 per dag (te indexeren bedrag) per opdrachtgever. De werkelijkheid en het bedrag van de kosten moet kunnen worden aangetoond. In geval van verplaatsing met een privévoertuig of de fiets worden de werkelijke reiskosten bepaald overeenkomstig het stelsel voor personeelsleden van de federale overheid.
  • het aantal dagen dat het stelsel kan worden toegepast, is beperkt tot 30 per kalenderjaar, net zoals op sociaal vlak. Op fiscaal vlak is er echter geen limiet aan het aantal opeenvolgende dagen met een opdrachtgever;
  • voorafgaande registratie van de kunstenaar en de opdrachtgever via de website van de RSZ is vereist, evenals registratie van de prestatie uiterlijk wanneer deze begint. De geleverde prestatie moet overeenkomen met de aangegeven prestatie; 
  • de nieuwe definitie van artistieke activiteiten die geldt voor de sociale zekerheid geldt ook op fiscaal vlak;
  • de kunstenaar mag niet verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst, een aannemingsovereenkomst of een statutaire aanstelling met de opdrachtgever op het ogenblik van de artistieke prestatie, behalve indien hij aantoont dat de verschillende activiteiten van verschillende aard zijn.

Sancties bij overschrijding van de grensbedragen

Als het maximumbedrag van de forfaitaire onkostenvergoeding (€ 70/dag) en/of de terugbetaling van de werkelijke reiskosten (€ 20/dag) wordt overschreden, komt het volledige bedrag van de vergoeding niet meer in aanmerking voor vrijstelling. 

Inwerkingtreding

De nieuwe fiscale stelsel treedt in werking op 1 januari 2024 en is van toepassing op de vergoedingen die worden betaald of toegekend voor prestaties die vanaf die datum worden verleend.

Bronnen: Wet van 16 december 2022 tot oprichting van de Kunstwerkcommissie en tot verbetering van de sociale bescherming van kunstwerkers, BS 27.12.2022; Koninklijk besluit van 13 maart 2023 betreffende de werking van de Kunstwerkcommissie, de criteria en de procedure voor de erkenning van de kunstenfederaties en tot verbetering van de sociale bescherming van kunstwerkers, BS 24.03.2023; Wet van 31 juli 2023 tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 inzake de vergoedingen toegekend aan kunstenaars, BS 28.08.2023.

 

De website van Partena Professional is een kanaal om informatie in een begrijpelijke vorm ter beschikking te stellen aan aangesloten leden en niet-leden. Partena Professional streeft er naar actuele informatie aan te bieden en deze informatie wordt met de grootste zorg samengesteld (onder andere in de vorm van Infoflashes). Maar aangezien de sociale en fiscale wetgeving voortdurend in beweging is, kan Partena Professional geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden inzake de juistheid, het up-to-date zijn of de volledigheid van de informatie die via deze website werd geraadpleegd of uitgewisseld. Verdere bepalingen kunnen worden nagelezen in onze algemene disclaimer die van toepassing is bij elke raadpleging van deze website. Door deze website te raadplegen, aanvaardt u uitdrukkelijk de bepalingen van deze disclaimer. Partena Professional kan de inhoud van deze disclaimer eenzijdig wijzigen.