Kunstenaars: wat verandert er op 1 januari 2024 (II)?

Auteur: Anne Ghysels (Legal Expert)
Leestijd: 4min
Publicatiedatum: 21/12/2023 - 10:58
Laatste update: 21/12/2023 - 11:01

Op 1 januari 2024 wordt het nieuwe sociale statuut voor kunstenaars van kracht. In een vorige Infoflash hadden we het over het statuut van amateurkunstenaars. Hieronder ontdek je alle veranderingen voor kunstwerkers.

Wie is kunstenaar, en wie is kunstwerker?

Het begrip ‘kunstenaar’ is breder geworden.

We maken een onderscheid tussen het statuut van kunstwerker en dat van amateurkunstenaar.

Een kunstwerker is iemand die een artistieke, artistiek-technische of artistiek-ondersteunende activiteit uitoefent binnen de kunsten. De professionele praktijk in de kunsten moet kunnen worden aangetoond met een kunstwerkattest afgeleverd door de Kunstwerkcommissie (de vroegere Commissie Kunstenaars). Dat moet de kunstenaar in kwestie aanvragen via het platform Working in the Arts (WITA Pro).

Een amateurkunstenaar is iemand die artistieke prestaties levert en/of artistieke werken produceert voor een opdrachtgever (jij als werkgever) in ruil voor een forfaitaire vergoeding, zonder een arbeidsovereenkomst te sluiten.

Voortaan kan iemand met een technische functie ook het statuut van kunstwerker krijgen, maar niet meer dat van amateurkunstenaar. Daarom is het belangrijk dat we een duidelijk onderscheid maken tussen deze twee statuten.

Kunstwerker

Een kunstwerker beoefent een professionele artistieke praktijk.

Professionele artistieke praktijk

Onder ‘professionele artistieke praktijk’ verstaan we artistieke activiteiten uitoefenen in de volgende domeinen: de audiovisuele kunsten en beeldende kunsten, de muziek, de literatuur, het spektakel, het theater, de choreografie en het stripverhaal.

Ook artistiek-technische en artistiek-ondersteunende activiteiten gelden als artistieke activiteiten.

Als je een kunstwerker vast en/of voor artistiek-technische of artistiek-ondersteunende functies in dienst wilt nemen, is het belangrijk dat die persoon over een kunstwerkattest beschikt.

Type kunstwerkattest

Er bestaan drie soorten kunstwerkattesten:

Gewoon kunstwerkattest: dit wordt afgegeven aan kunstenaars die willen werken onder het statuut primostarter (zelfstandigenstatuut) of onder artikel 1bis, waardoor ze als loontrekkende onderworpen zijn aan de sociale zekerheid zonder een arbeidsovereenkomst te hebben (zie hieronder). Dit attest is vijf jaar geldig.

Kunstwerkattest ‘plus’: dit wordt afgegeven aan kunstenaars die naast de statuten toegekend door het gewone kunstwerkattest ook nog de kunstwerkuitkering (= werkloosheidsuitkering) willen genieten. De toekenningsvoorwaarden zijn strenger, vooral op het vlak van de inkomsten die de kunstenaar uit de artistieke activiteiten haalt. Dit attest is vijf jaar geldig.

Kunstwerkattest ‘starter’: dit wordt eenmalig afgegeven aan een starter die een diploma in het hoger voltijds kunstonderwijs behaald heeft of beschikt over een gelijkwaardige opleiding of werkervaring in een kunstensector. De kunstenaar krijgt dit attest omdat hij niet voldoet aan de toekenningsvoorwaarden van een van de twee attesten hierboven (gewoon kunstwerkattest of kunstwerkattest ‘plus’). Het is drie jaar geldig.

De kunstwerker kan maximaal twee attesten per jaar aanvragen.

De kunstwerker moet dit attest aanvragen op het onlineplatform ‘Working in the arts’, onder de rubriek ‘Kunstwerkattest’.

Het is niet aan de kunstwerker om te kiezen welk attest hij graag zou krijgen: de Kunstwerkcommissie beslist welk attest ze afgeeft op basis van de informatie die de kunstwerker in zijn aanvraag verstrekt (inkomsten van de vijf jaar voorafgaand aan de aanvraag, diploma, ervaring enz.) De commissie bekijkt daarbij welk type het best past bij de specifieke situatie van die persoon.

Kunstwerkers die momenteel onder het oude kunstenaarsstatuut vallen, komen automatisch in aanmerking voor het nieuwe kunstwerkattest.

Voordelen van het kunstwerkattest

Een kunstenaar met kunstwerkattest kan rekenen op sociale voordelen die specifiek voor zijn situatie in het leven zijn geroepen:

Weerlegbaar vermoeden van een arbeidsovereenkomst (artikel 1bis)

Als de kunstenaar werk verricht voor een opdrachtgever (d.w.z. jij als werkgever), zonder door een arbeidsovereenkomst te zijn verbonden (omdat een van de essentiële elementen voor een arbeidsovereenkomst ontbreekt), kan hij ondanks alles toch onderworpen zijn aan de sociale zekerheid als loontrekkende (en sociale zekerheid genieten) mits hij voldoet aan deze drie voorwaarden:

  • Hij levert prestaties of produceert werken van artistieke aard;
  • voor een opdrachtgever (natuurlijke of rechtspersoon);
  • tegen betaling.

Andere voordelen

Kunstwerkers met een kunstwerkattest hebben toegang tot een speciale werkloosheidsuitkering voor kunstenaars, net als tot het sociale en fiscale stelsel in verband met auteursrechten.

 

Bronnen: Wet van 16 december 2022 tot oprichting van de Kunstwerkcommissie en tot verbetering van de sociale bescherming van kunstwerkers, Belgisch Staatsblad 27.12.2022; koninklijk besluit van 13 maart 2023 betreffende de werking van de Kunstwerkcommissie, de criteria en de procedure voor de erkenning van de kunstenfederaties en tot verbetering van de sociale bescherming van kunstwerkers, Belgisch Staatsblad 24.03.2023.

De website van Partena Professional is een kanaal om informatie in een begrijpelijke vorm ter beschikking te stellen aan aangesloten leden en niet-leden. Partena Professional streeft er naar actuele informatie aan te bieden en deze informatie wordt met de grootste zorg samengesteld (onder andere in de vorm van Infoflashes). Maar aangezien de sociale en fiscale wetgeving voortdurend in beweging is, kan Partena Professional geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden inzake de juistheid, het up-to-date zijn of de volledigheid van de informatie die via deze website werd geraadpleegd of uitgewisseld. Verdere bepalingen kunnen worden nagelezen in onze algemene disclaimer die van toepassing is bij elke raadpleging van deze website. Door deze website te raadplegen, aanvaardt u uitdrukkelijk de bepalingen van deze disclaimer. Partena Professional kan de inhoud van deze disclaimer eenzijdig wijzigen.