Eenmaking statuut arbeiders - bedienden: opnieuw aan de onderhandelingstafel!

Begin maart zijn belangrijke gesprekken van start gegaan tussen de vakbonds- en werkgeversorganisaties en de regering over de eenmaking van de statuten van de arbeiders en de bedienden. De onderhandelaars hebben zichzelf tot eind maart gegeven om tot een akkoord te komen. Zo niet, zal de regering de knoop moeten doorhakken.

Sinds meer dan een eeuw steunt het arbeidsrecht in België op het onderscheid tussen arbeiders (werknemers die hoofdzakelijke handarbeid verrichten) en bedienden (werknemers die voornamelijk intellectuele arbeid verrichten). Gaandeweg kenden deze twee statuten verschillende wettelijke ontwikkelingen terwijl het tezelfdertijd moeilijker werd om in een functie het onderscheid te maken tussen handarbeid of intellectuele arbeid omwille van de evolutie in de werkprocessen en  -technieken. Alhoewel dit onderscheid in statuut in het verleden zinvol was, is iedereen het erover eens dat dit onderscheid vandaag niet meer gerechtvaardigd is.

Ook het Grondwettelijk Hof kwam in 1993 al tot deze conclusie m.b.t. het verschil in de behandeling tussen arbeiders en bedienden wat betreft de opzeggingstermijnen. Vervolgens heeft het Hof dit standpunt in een arrest van 7 juli 2011 bevestigd en dit niet enkel voor de opzeggingstermijnen maar eveneens voor de carenzdag (eerste dag arbeidsongeschiktheid onbezoldigd voor arbeiders en sommige bedienden), met dat verschil dat het Hof nu een ultimatum aan de wetgever heeft opgelegd: het verschil in behandeling tussen de arbeiders en de bedienden op het vlak van de opzeggingstermijnen en de carenzdag moet uiterlijk op 8 juli 2013 zijn weggewerkt.

Voor meer informatie over het arrest van het Grondwettelijk Hof van 7 juli 2011, zie onze Infoflash van 19 juli 2011 'Harmonisatie van de statuten van bedienden/arbeiders: het Grondwettelijk Hof stelt een ultimatum! '.

De eenmaking van de statuten van arbeiders en bedienden is een dossier dat regelmatig op de onderhandelingsagenda tussen de sociale partners werd geplaatst maar, op bepaalde recente ontwikkelingen na (nieuwe opzeggingstermijnen voor de werknemers die tewerkgesteld worden vanaf 1 januari 2012, economische werkloosheid voor de bedienden, ...), werd er tot op heden geen noemenswaardige vooruitgang geboekt.

En niet zonder reden, de doelstelling is aanzienlijk: de rechten van de arbeiders verbeteren en tezelfdertijd de rechten behouden die de bedienden verworven hebben zonder dat dit een kostenverhoging inhoudt voor de werkgevers en de sociale zekerheid.

Hoewel het arrest van het Grondwettelijk Hof enkel betrekking heeft op de opzeggingstermijnen en de carenzdag, beperkt het verschil in de behandeling tussen beide categorieën van werknemers zich niet alleen tot deze twee thema's. Het zou dus kunnen dat de problematiek in zijn geheel onderzocht wordt om te komen tot één enkel evenwichtig statuut. Hiervoor zullen zowel de werkgevers als de werknemers enkele toegevingen moeten doen.

Bijgevolg zouden andere reglementeringen op basis waarvan de arbeiders en bedienden verschillend behandeld worden eveneens aan bod kunnen komen aan de onderhandelingstafel, zoals willekeurig ontslag, tijdelijke werkloosheid, de betaling van het gewaarborgde loon in geval van arbeidsongeschiktheid, het recht op jaarlijkse vakantie en vakantiegeld, het tijdstip waarop het loon betaald wordt, de proefperiode, enz.

De gesprekken kunnen bovendien moeilijk voorbijgaan aan de gevolgen van de eenmaking van de statuten voor de huidige structuur van de paritaire comités (die steunt op het onderscheid tussen arbeiders en bedienden) en voor alle aangelegenheden die binnen deze paritaire comités worden geregeld (zoals functieclassificaties, loonschalen, enz.).

Gelet op de complexiteit van het dossier lijdt het geen twijfel dat de gesprekken tussen de vakbonds- en werkgeversorganisaties moeilijk zullen verlopen. Hoe dan ook, de regering wil niet wachten tot de deadline van 8 juli 2013 en heeft de sociale partners tot eind maart de tijd gegeven om een akkoord te bereiken. Gebeurt dat niet, dan zal de regering zelf het initiatief nemen.

Eén ding is echter zeker: de maatregelen die getroffen moeten worden om de statuten van arbeiders en bedienden een te maken riskeren een aanzienlijke impact te hebben op uw personeelsbeheer, enerzijds op individueel vlak (afsluiten van een arbeidsovereenkomst, beheer van bepaalde vormen van schorsing van de arbeidsovereenkomst, beëindiging van de arbeidsovereenkomst, enz.) en anderzijds op collectief vlak (opstellen van het arbeidsreglement, samenstellen van de overlegorganen, enz.).

Uiteraard zal Partena HR u op de hoogte houden van de vooruitgang in dit dossier en u te gepasten tijde oplossingen aanreiken.

Het eenheidsstatuut is een gigantische omwenteling en Partena blijft niet aan de zijlijn staan. Samen met de onafhankelijke denktank Itinera geven we u en alle andere bedrijven in België de kans om uw visie en uw gevoel bij de discussie over het eenheidsstatuut arbeiders-bedienden te laten horen.

Doe mee aan onze enquête en win zo twee keer: een keer omdat uw mening het beleid mee zal beïnvloeden, en een keer omdat u kans maakt op een van de avontuurlijke activiteiten die wij weggeven.

U kan nog deelnemen tot 17 maart door hier te klikken.

Auteur: Catherine Legardien

07/03/2013