Thuiswerkers controleren? Ja, maar...

Hendrik Delagrange is onderzoeker bij de Stichting Innovatie en Arbeid, onderdeel van de SERV, en voert al sinds eind jaren 1990 onderzoek naar wat later het “het nieuwe werken” is gaan heten.

‘Vandaag spreekt men in sommige bedrijven nog steeds over “het nieuwe werken” of “the new way of working”, al heeft heeft de term wat van zijn glans verloren. Oorspronkelijk vertrekt het nieuwe werken van de autonomie van de medewerker. Als gevolg daarvan kunnen werknemers plaats- en tijdonafhankelijk werken, wat op zijn beurt weer leidde tot kantoren die anders werden ingericht, meer als plekken waar mensen samenkomen om te overleggen.’

Niet willen, maar moeten

Dat concept is erg mooi, benadrukt Hendrik Delagrange, maar in de praktijk moeilijker dan op het eerste gezicht gedacht. ‘Een belangrijke valkuil is dat bedrijven verleid worden om te vertrekken vanuit het eindpunt: ze nemen minder kantooroppervlakte, kiezen voor een open office en voeren flexdesks in. Het gevolg? Medewerkers gaan niet telewerken omdat ze het zelf willen – autonomie – maar omdat het moet, omdat het kantoor niet de beste werkplek meer is, omdat er geen focus meer mogelijk is. En laat verplicht thuiswerk, zoals dat in de corona-lockdown ook overal is ingevoerd, nu net een slecht idee zijn.’

Geen reden voor extra controle

Thuiswerken zoals het hoort, daarentegen, vertrekt vanuit de autonomie van de medewerkers. Omdat autonomie de basis is, komt Hendrik Delagrange tot de conclusie dat er eigenlijk geen reden is voor leidinggevenden om thuiswerkende medewerkers meer te gaan controleren.

‘Daar is in de literatuur eigenlijk ook geen enkele discussie over. Er is in het verleden wel eens sprake geweest van bedrijven die controleren hoeveel toetsaanslagen een medewerker doet, maar dat is absoluut not done. Je geeft zo immers een dubbele boodschap: “we vertrouwen je om thuis te werken, maar eigenlijk ook niet”. Dat leidde soms zelfs  tot sabotage. Dergelijke controle werkt contraproductief.’

Meer werken

Natuurlijk zijn key loggers extreme voorbeelden van controle. Maar ook nagaan hoeveel klantencontacten een medewerker elke dag had, of checken hoeveel dossiers er zijn afgehandeld is geen goed idee, behalve als je dat op kantoor ook op dezelfde manier zou doen, voegt hij nog toe.

Op basis van onderzoek keert de expert het verhaal over de controlerende leidinggevende zelfs om: de manager checkt niet of iemand niet te weinig heeft gewerkt, wel of de medewerkers niet te veel heeft gepresteerd.

‘Alle onderzoeken tonen aan dat medewerkers net méér werken thuis. De kans op werkstress neemt zelfs enigszins toe wanneer er aan thuiswerk wordt gedaan, maar het belangrijkste risico zit bij de balans werk-privé. Thuiswerkers hebben het moeilijker om “los te laten”.  En dus moeten leidinggevenden een coachende leiderschapsstijl hanteren waardoor de werkdruk opgevolgd wordt en nagaan of medewerkers niet overdrijven en te véél werken.’