Pensioen voor zelfstandigen: hoe behoud je tot 80 procent van je huidige inkomsten?

Om je pensioen als zelfstandige goed voor te bereiden, moet je uiteraard weten dat de officiële pensioenleeftijd vandaag 65 jaar is. ‘In 2025 wordt dit 66 jaar en in 2030 67 jaar’, zegt Daniel Binamé, Development & Partnerships Manager bij Partena Professional. ‘Daarbij worden echter vaak de “loopbaanvoorwaarden” over het hoofd gezien. Je kan vanaf 62 jaar vervroegd met pensioen, op voorwaarde dat je 40 jaar gewerkt hebt. Wie een lange loopbaan heeft en startte voor zijn 20ste kan zelfs op pensioen gaan voor zijn 60ste.’

Bedrag controleren

Sinds 1 januari 2021 is de berekening van het pensioen identiek voor zelfstandigen en werknemers. Dit is onmiddellijk zichtbaar op het platform mypension.be. ‘Ik raad iedereen aan om naar mypension.be te gaan. Daar kan je je pensioenopbouw van dichtbij opvolgen. Je kunt ook het nummer 1765 van het RSVZ bellen als je een vraag hebt over je specifieke situatie als zelfstandige. Deze middelen laten je toe te om na te gaan of de berekening wel degelijk alle aspecten van je loopbaan in aanmerking neemt en te anticiperen op noodzakelijke wijzigingen.’

Technisch gezien is elk gewerkt jaar een deel van de volledige loopbaan (14.040 dagen) die wordt uitgedrukt in ‘voltijdse dagen’. Daniel Binamé vestigt de aandacht op het principe van de loopbaaneenheid. ‘Als je langer hebt gewerkt wordt je pensioen berekend op basis van de dagen die het meest opbrengen zodat je een zo hoog mogelijk pensioen krijgt.’

Studiejaren afkopen

Het is goed om te weten dat je een boost kan geven aan je pensioen door sommige studiejaren te laten meetellen. Je krijgt dan een hoger pensioen. Dat wil niet zeggen dat je daardoor vroeger kunt stoppen met werken. ‘Het gaat om het principe van het afkopen van studiejaren, die omgezet worden in arbeid. Met andere woorden, je verwerkt een stukje RSZ in je loopbaan als zelfstandige. Hoewel de regeling niet kosteloos is, kan het voor zelfstandigen heel interessant zijn.’

Alle zelfstandigen weten dat het wettelijk pensioen (de eerste pijler) ontoereikend is om hun huidige levensstandaard te behouden. Ze moeten vooruitkijken en de juiste instrumenten inzetten om het gewenste pensioen te bereiken. Volgens Daniel Binamé is de situatie van het aanvullend pensioen (de tweede pijler) heel duidelijk. ‘De basis is het VAPZ, het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen. Belangrijk hierbij is dat het een gegarandeerd rendement biedt en een belastingvermindering oplevert. Voor 2021 is de jaarpremie geplafonneerd op € 3.302,77. Dit is een bijzonder interessante formule voor elke startende zelfstandige.’

IPT en POZ

Als je een vennootschap hebt, kun je als zelfstandige de basispijler aanvullen met een IPT of Individuele Pensioentoezegging. ‘Deze pensioenspaarformule is 100 procent aftrekbaar en biedt nog een interessant voordeel: als de premies door de vennootschap worden betaald is de verzekerde (de zelfstandige, nvdr) de begunstigde ervan. Kers op de taart: je kunt het opgebouwde kapitaal gebruiken voor investeringen in vastgoed.’

Als natuurlijke persoon kan de zelfstandige kiezen voor de POZ, de Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen. ‘Dit mechanisme is te vergelijken met de IPT en geldt voor zelfstandigen in hoofd- of bijberoep en voor meewerkende partners. Ook het Life Pension Plan van het Riziv mogen we niet vergeten: dat is specifiek bedoeld voor medische beroepen en kan ook gecombineerd worden met een VAPZ.’

Pensioensparen en vrij sparen

De derde pijler bestaat uit pensioensparen. Naargelang het bedrag levert dat een belastingvoordeel op van maximum 30 procent. En last but not least is er de vierde pijler: vrij sparen of de eigen inspanningen van de zelfstandige.

‘Deze mechanismen zijn het overwegen waard, maar ze zijn niet fiscaal aftrekbaar’, zegt Daniel Binamé. ‘Ik raad aan om ze pas te activeren als je alle andere opties die je inkomsten vanaf dag één optimaliseren al hebt benut. Alles is dus een kwestie van de juiste volgorde.’