‘Freelancer zijn, moet een vrije keuze blijven’

Vandaag is het redelijk binair: mensen zijn werknemer of freelancer. Moeten we dat systeem door de steeds groter wordende nood aan flexibiliteit niet herdenken?  

Stijn Baert: ‘Ik kijk als wetenschapper niet graag in een glazen bol. We zitten momenteel wel op het spoor van hybride werken. Daar zie ik wel een aantal trends. Zoals leerkrachten die hun job in het onderwijs combineren met activiteiten in de privésector. Of kijk naar de evolutie van de flexi-jobs, waarbij mensen met een job van minimaal vier vijfde kunnen bijklussen in de horeca. In die zin combineren almaar meer mensen vandaag hun vaste baan met freelancerwerk. Ik verwacht dat dit de komende jaren verder zal toenemen, maar allicht niet fors.’ 

In Nederland lijkt er een grotere freelancecultuur te bestaan dan bij ons. Maakt België op dat vlak weldra een inhaalbeweging?  

Stijn Baert: ‘Ook dat verwacht ik niet. In Nederland zijn de ZZP’ers – de zelfstandige ondernemers zonder personeel – een hele grote groep. Daar wordt maatschappelijk ook veel over gediscussieerd. Maar in dat opzicht lijkt België meer op de zuiderse Europese landen zoals Frankrijk en Spanje. Wij zijn heel standvastig. Een beetje zoals we geboren worden met een baksteen in de maag, kiezen we quasi automatisch voor de zekerheid van een vaste werkgever. En we blijven ook langer bij dezelfde organisatie aan de slag in vergelijking met andere landen. Ik zie het aantal freelancers bij ons dus niet ineens exploderen.’ 

Zijn er ook mogelijke nadelen voor bedrijven wanneer ze samenwerken met freelancers? 

Stijn Baert: ‘Vijf tot tien jaar geleden was flexibiliteit een van de belangrijkste problemen binnen de arbeidsmarkt. Werkgevers hadden de grootste moeite om mensen voor kortlopende projecten aan te werven. Dat paste niet binnen hun rekruteringsbeleid. Vandaag bouwen veel ondernemingen flexibiliteit in door samen te werken met freelancers. Maar afhankelijk van de sector en de specialisatie is samenwerken met meerdere freelancers tegelijk gedurende een volledig jaar niet altijd goedkoper dan werken met vaste medewerkers.’ 

‘Iedereen wordt freelance’ wordt al jaren gezegd, maar zo ver zijn we in ons land nog niet. Is dat een goede of een slechte zaak?  

Stijn Baert: ‘Freelancer zijn of worden moet een vrije keuze blijven. Als mensen de afweging hebben gemaakt en bewust kiezen voor het bestaan als onafhankelijke werkkracht, dan is dat super. Als het opgelegd of verplicht wordt omdat er te weinig vaste posities zijn, dan is het een minder goede zaak. Want als je weet dat de arbeidsmarkt in een crisisperiode op twee snelheden draait, dan krijg je een grotere groep mensen die plotsklaps terugvallen op heel weinig tot niets.’