Voorafgaande test: voorzichtigheid geboden!

Het is niet ongebruikelijk dat een onderneming tijdens een selectieprocedure een kandidaat voor een vacature aan een voorafgaande test onderwerpt. Het gaat dan meer bepaald om een praktische proef binnen de onderneming.

Maar is zo’n soort test wel toegestaan?

Principe

De collectieve arbeidsovereenkomst nr. 38 staat een productieve praktische proef toe tijdens de selectieprocedure, op voorwaarde dat ze niet langer duurt dan nodig om de bekwaamheid van de sollicitant te testen.

Het doel van de voorafgaande test is om op een eenvoudige manier te peilen naar de kennis en vaardigheden van de kandidaat voor de voorgestelde functie. De kandidaat wordt in zekere zin in een werksituatie geplaatst.

Dergelijke proeven behoren tot een precontractuele fase. Ze mogen geen echte arbeidsprestaties verhullen of verward worden met een proefperiode.

Herhaling! De proefperiode is afgeschaft sinds 1 januari 2014. Ze geldt alleen nog voor studentenovereenkomsten, overeenkomsten tijdelijke arbeid en arbeidsovereenkomsten voor uitzendarbeid. Aan de hand van de proefperiode kan, meer in detail dan met een voorafgaande test, worden nagegaan of de aangeworven werknemer daadwerkelijk geschikt is voor de aangeboden baan. In het geval van een niet afdoende proefperiode kan de arbeidsovereenkomst snel worden beëindigd.

In de wetgeving wordt het begrip ‘voorafgaande test’ niet gedefinieerd.

Concreet

Om te vermijden dat een voorafgaande test wordt gelijkgesteld met arbeidsprestaties, heeft de rechtspraak de krijtlijnen ervan uitgezet:

• de duur van de voorafgaande test moet worden beperkt tot de tijd die noodzakelijk is om de bekwaamheden van de kandidaat te beoordelen (maximum enkele uren);
• de voorafgaande test moet worden uitgevoerd onder het toezicht van een daartoe gemachtigde persoon;
• de voorafgaande test moet gekenmerkt worden door het ontbreken van nut/rendabiliteit/productiviteit van de opdracht die aan de kandidaat wordt gegeven (de ‘begunstigde’ van de test kan in principe bijvoorbeeld geen klant van de onderneming zijn);
• de voorafgaande test mag niet bezoldigd zijn of aanleiding geven tot de toekenning van enig materieel voordeel; alleen verplaatsingskosten mogen aan de kandidaat worden terugbetaald.

Als een onderneming een kandidaat voor een vacature aan een voorafgaande test wil onderwerpen, dan zorgt ze ervoor:

• enerzijds, de hierboven beschreven voorwaarden nauwgezet in acht te nemen
• en anderzijds, in een schriftelijke en door beide partijen vooraf ondertekende overeenkomst, de modaliteiten voor de test vast te leggen: datum, tijd (indien mogelijk buiten de arbeidsuren), beperkte duur, aard, gratis, gebrek aan nut/rendabiliteit/productiviteit van de test, enz.

Anders bestaat de kans dat de prestaties die in het kader van een voorafgaande test worden geleverd, gelijkgesteld worden met arbeidsprestaties die verricht worden in het kader van een arbeidsovereenkomst. In zo’n geval worden aan de onderneming sancties opgelegd voor zwartwerk (geen Dimona, geen RSZ-aangifte, enz.).

Neem contact op met Legal Partners via legalpartners@partena.be als u een voorafgaande test wilt uitvoeren.

Bron: collectieve arbeidsovereenkomst nr. 38 van 6 december 1983 betreffende de werving en selectie van werknemers, www.cnt-nar.be.