Strengere voorwaarden voor de vrijstelling doorstorting bedrijfsvoorheffing bij ploegen- of nachtarbeid

Auteur: Peggy Criel (Legal Expert)
Leestijd: 7min
Publicatiedatum: 30/03/2022 - 09:37
Laatste update: 30/03/2022 - 10:04

Vanaf 1 april 2022 verstrengen de regels voor de toepassing van de vrijstelling in het kader van ploegen- of nachtarbeid. Het wetsontwerp hierover werd recent goedgekeurd in de Kamer. We zetten de nieuwe voorwaarden alvast op een rij.

De huidige vrijstelling in het kort

Ondernemingen waarin ploegen- of nachtarbeid wordt verricht en die hiervoor een ploegen- of nachtpremie toekennen genieten onder bepaalde voorwaarden een vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing. Deze vrijstelling is gelijk aan 22,8 % van de belastbare bezoldiging en wordt verhoogd tot 25 % in geval van volcontinu arbeid.

Definities

Een onderneming waar ploegenarbeid wordt verricht is een onderneming waar het werk wordt verricht in minstens twee ploegen van minstens twee werknemers, die hetzelfde werk doen zowel qua inhoud als qua omvang en die elkaar in de loop van de dag opvolgen zonder dat er een onderbreking is tussen de verschillende ploegen en zonder dat de overlapping meer bedraagt dan een vierde van hun dagtaak.

Een onderneming waar nachtarbeid wordt verricht is een onderneming waar werknemers overeenkomstig de in de onderneming toepasselijke arbeidsregeling, prestaties verrichten tussen 20 uur en 6 uur, met uitsluiting van:

  • de werknemers die enkel prestaties verrichten tussen 6 uur en 24 uur en;
  • de werknemers die gewoonlijk beginnen te werken vanaf 5 uur.

Een onderneming die werkt in een volcontinu arbeidssysteem is een onderneming waar het werk wordt verricht in minstens vier ploegen van minstens twee werknemers, die hetzelfde werk doen zowel qua inhoud als qua omvang; die een continue bezetting tijdens de gehele week en het weekend garanderen, en die elkaar opvolgen zonder dat er een onderbreking is tussen de opeenvolgende ploegen en zonder dat de overlapping meer bedraagt dan een vierde van hun dagtaak. De bedrijfstijd in een dergelijke onderneming, de tijd dat het bedrijf functioneert, bedraagt minstens 160 uur op weekbasis.

De definitie van een onderneming die werkt in een volcontinu arbeidssysteem beantwoordt aan de fiscale voorwaarden van een onderneming waarin ploegenarbeid wordt verricht.

1/3-norm

De vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing wordt enkel toegekend voor werknemers die, overeenkomstig de arbeidsregeling waarin zij tewerkgesteld zijn, over de betrokken maand, tenminste 1/3 van hun arbeidstijd in ploegen- of nachtarbeid zijn tewerkgesteld.

Voor de toepassing van deze norm worden, naast de effectieve arbeidsprestaties, ook de schorsingen van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst waarvoor het loon wordt doorbetaald, mee in de teller opgenomen. Perioden van schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst zonder loon, worden niet meegerekend in de noemer.   

Strengere toepassingsvoorwaarden

De regering koos ervoor om bepaalde toepassingsvoorwaarden aan te scherpen om het toepassingsgebied van de vrijstelling beter af te lijnen en doelgerichter te maken. Deze wijzigingen treden in werking op 1 april 2022, tenzij anders vermeld.

Opsplitsing tussen de vrijstelling voor ploegenarbeid en de vrijstelling voor nachtarbeid

De vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor ploegen- of nachtarbeid wordt opgesplitst in twee afzonderlijke vrijstellingen. De voorwaarden die gelden voor de vrijstelling voor ploegenarbeid en deze die gelden voor de vrijstelling in het kader van nachtarbeid worden vanaf 1 april 2022 afzonderlijk beoordeeld.

Dit heeft onder andere een invloed op de berekening van de 1/3-norm. Prestaties in ploegen- of nachtarbeid mogen immers niet meer worden samengevoegd om te beoordelen of aan de 1/3-norm is voldaan.

Minimumpremie

De toegekende premie zal vanaf 1 april 2022 een minimale substantie moeten hebben:

  • de ploegenpremie moet minstens gelijk zijn aan 2 % van het contractuele bruto-uurloon;
  • de nachtpremie moet minstens gelijk zijn aan 12 % van het contractuele bruto-uurloon.

Bij de evaluatie of een welbepaalde premie als ploegenpremie of nachtpremie wordt gekwalificeerd moet men zich niet laten leiden door zuivere formele aspecten, zoals de naam die aan de premie wordt gegeven of de wijze waarop de premie in de loonbrief wordt verwerkt. Dit kan tot gevolg hebben dat een premie die de naam ploegenpremie draagt, niet noodzakelijk als ploegenpremie kwalificeert voor de vrijstelling. Ook omgekeerd is het niet uitgesloten dat een premie die in een cao of arbeidsreglement een specifieke naam draagt, fiscaal kan worden aangemerkt als ploegenpremie.

Het is trouwens perfect mogelijk voor een werkgever om een hogere ploegenpremie toe te kennen dan de minimale substantievoorwaarde (2 %) in functie van in welke ploeg (ochtend, middag, avond, …) de prestaties worden geleverd. 

In het geval de ploegenarbeid ook ’s nachts wordt uitgeoefend volstaat het dat een werkgever een premie van minstens 2 % van het contractuele bruto-uurloon toekent voor deze nachtarbeid. Het is immers de vrijstelling voor ploegenarbeid die dan wordt toegepast en niet de vrijstelling voor nachtarbeid. 

Vanaf 1 april 2024 moet de ploegenpremie of nachtpremie uitdrukkelijk worden opgenomen in:

  • een cao, of
  • het arbeidsreglement, of
  • de arbeidsovereenkomst tussen de werkgever en de werknemer.

Voldoet de premie niet aan deze voorwaarde, dan komt de premie niet in aanmerking. De vrijstelling voor nachtarbeid of de vrijstelling voor ploegenarbeid kan dan niet meer worden toegepast.

Beoordeling van de 1/3-norm

De 1/3-norm wordt aangepast. Voortaan wordt uitdrukkelijk opgenomen dat deze beoordeling op uurbasis moet gebeuren. Een beoordeling op dagbasis is niet mogelijk.

Bovendien worden enkel de gepresteerde arbeidsuren in ploegenarbeid resp. in nachtarbeid waarvoor de werkgever effectief een ploegenpremie resp. nachtpremie heeft toegekend, opgenomen in de teller. De uren waarvoor de uitvoering van de arbeidsovereenkomst werd geschorst en waarvoor het loon door de werkgever werd doorbetaald, worden ook opgenomen in de teller als kan worden aangetoond dat de werknemer, overeenkomstig zijn arbeidsregeling, zou tewerkgesteld zijn in ploegenarbeid resp. nachtarbeid en hiervoor eveneens een ploegenpremie resp. nachtpremie zou hebben verkregen.

Zoals eerder meegedeeld mogen prestaties in het kader van ploegen- en nachtarbeid niet meer worden samengevoegd om te beoordelen of aan de 1/3-norm is voldaan. Daarentegen mag men wel de prestaties in ploegenarbeid en volcontinu arbeid blijven samenvoegen. De definitie van een onderneming die werkt in een volcontinu arbeidssysteem beantwoordt immers aan de fiscale voorwaarden van een onderneming waarin ploegenarbeid wordt verricht.

Aanpassing van de definitie van ploegenarbeid en volcontinu arbeid

Ploegen moeten elkaar opvolgen zonder onderbreking. Voortaan wordt een onderbreking tussen de opeenvolgende ploegen die 15 minuten of minder bedraagt, niet beschouwd als een onderbreking.

Vanaf 1 april 2022 moeten ook alle werknemers die ploegenarbeid verrichten of werken in een  volcontinu arbeidssysteem een ploegenpremie ontvangen om het recht op de vrijstelling te openen.

Geen cumul van vrijstellingen

De vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing in het kader van ploegenarbeid kan niet worden verleend indien de vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing in het kader van nachtarbeid op dezelfde bezoldiging wordt toegekend (en omgekeerd).

Wat de combinatie van ploegenarbeid en een volcontinu arbeidssysteem betreft, mag de verhoogde vrijstelling voor een volcontinu arbeidssysteem enkel toegepast worden voor de bedrijfsvoorheffing die verband houdt met de prestaties van ploegen die voldoen aan de voorwaarden inzake een volcontinu arbeidssysteem.

Uitzendondernemingen

Uitzendondernemingen die uitzendkrachten ter beschikking stellen van ondernemingen waar ploegenarbeid of nachtarbeid wordt verricht, en die deze uitzendkrachten tewerkstellen in een systeem van ploegarbeid of nachtarbeid, genieten ook de vrijstelling voor ploegenarbeid of nachtarbeid op de belastbare bezoldigingen van de betrokken uitzendkracht.

De uitzendondernemingen moeten hierbij het bewijs kunnen leveren dat zij aan al de toepassingsvoorwaarden van de toegepaste vrijstelling voldoen.

Vanaf 1 oktober 2022 wordt de vrijstelling voor ploegenarbeid of voor nachtarbeid enkel toegestaan op voorwaarde dat de uitzendondernemingen het akkoord hebben verkregen van de onderneming waarin de uitzendkrachten zijn tewerkgesteld om de vrijstelling voor ploegenarbeid of de vrijstelling voor nachtarbeid toe te passen.

Wij helpen u verder

Hebt u vragen over de verstrengde toepassingsvoorwaarden? Of wenst u een ploeg- of nachtpremie op te nemen in een cao, arbeidsreglement of arbeidsovereenkomst? Aarzel niet om onze Legal Partners te contacteren via legalpartners@partena.be.

Bron: Wetsontwerp houdende verlaging van lasten op arbeid, Parl. St. Kamer 2021/2022, nr. 2522/006.

 

De website van Partena Professional is een kanaal om informatie in een begrijpelijke vorm ter beschikking te stellen aan aangesloten leden en niet-leden. Partena Professional streeft er naar actuele informatie aan te bieden en deze informatie wordt met de grootste zorg samengesteld (onder andere in de vorm van Infoflashes). Maar aangezien de sociale en fiscale wetgeving voortdurend in beweging is, kan Partena Professional geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden inzake de juistheid, het up-to-date zijn of de volledigheid van de informatie die via deze website werd geraadpleegd of uitgewisseld. Verdere bepalingen kunnen worden nagelezen in onze algemene disclaimer die van toepassing is bij elke raadpleging van deze website. Door deze website te raadplegen, aanvaardt u uitdrukkelijk de bepalingen van deze disclaimer. Partena Professional kan de inhoud van deze disclaimer eenzijdig wijzigen.