Preventie van psychosociale risico's op het werk: nieuwe reglementering vanaf 1 september 2014

Vanaf 1 september 2014 ondergaat de reglementering betreffende geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk heel wat wijzigingen.

Doel hiervan is een algemeen kader vast te leggen voor de preventie van psychosociale risico's op het werk waaronder stress, geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk. De reglementering zal zich dus niet langer alleen toespitsen op de preventie van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk.

In deze Infoflash krijgt u een beknopte voorstelling van de belangrijkste wijzigingen.

Onder 'psychosociale risico's' verstaat men 'de kans dat één of meerdere werknemers psychisch schade ondervinden die al dan niet kan gepaard gaan met lichamelijke schade, ten gevolge van een blootstelling aan de elementen van de arbeidsorganisatie, de arbeidsvoorwaarden, de arbeidsomstandigheden en de interpersoonlijke relaties op het werk, waarop de werkgever een impact heeft en die objectief een gevaar inhouden'.

Naast de algemene risicoanalyse (tijdens dewelke met name de situaties die aanleiding kunnen geven tot psychosociale risico's op het werk geïdentificeerd worden), kan een risicoanalyse van de psychosociale risico's op het werk gebeuren op het niveau van een specifieke arbeidssituatie waarin een gevaar werd vastgesteld (mits specifieke voorwaarden/modaliteiten worden nageleefd).

De werkgever neemt vervolgens eventueel de geschikte preventiemaatregelen (mits specifieke voorwaarden/modaliteiten nageleefd worden).

Indien de werknemer meent psychische schade te ondervinden, die al dan niet kan gepaard gaan met lichamelijke schade ten gevolge van psychosociale risico's op het werk, waaronder voornamelijk geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk, kan hij zich wenden:

• hetzij rechtstreeks tot de werkgever/de leden van de hiërarchische lijn/een lid van het comité voor preventie en bescherming op het werk/een vakbondsafgevaardigde (mits specifieke voorwaarden/modaliteiten nageleefd worden):
• hetzij tot de vertrouwenspersoon of de preventieadviseur psychosociale aspecten in het kader van een interne procedure en dit (mits specifiek voorwaarden/modaliteiten nageleefd worden) met het oog op het indienen van:
  • een 'verzoek tot informele psychosociale interventie';
  • of een 'verzoek tot formele psychosociale interventie'; het betreft ofwel een verzoek met voornamelijk een collectief karakter (wanneer de situatie die de verzoeker beschrijft hoofdzakelijk betrekking heeft op risico's die een collectief karakter vertonen), ofwel een verzoek met voornamelijk een individueel karakter (wanneer de situatie die de verzoeker beschrijft hoofdzakelijk betrekking heeft op risico's die een individueel karakter vertonen); 
  • of, indien het verzoek betrekking heeft op feiten van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk, 'een verzoek tot formele psychosociale interventie voor feiten van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk'.

De werkgever neemt eventueel de geschikte preventiemaatregelen (mits specifieke voorwaarden/modaliteiten nageleefd worden).

Opmerking – Het statuut en de rol (met name) van de vertrouwenspersoon en van de preventieadviseur psychosociale aspecten in het kader van deze procedures worden verduidelijkt.

De volgende werknemers zijn beschermd (met name) tegen ontslag:

• de werknemer die, overeenkomstig de geldende procedures, een verzoek tot formele psychosociale interventie indient voor feiten van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk;
• de werknemer die een klacht bij de bevoegde diensten indient wanneer het verzoek tot formele psychosociale interventie voor feiten van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk, volgens hem, er niet toe geleid heeft dat een einde werd gesteld aan de feiten van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk;
• enz.

Het arbeidsreglement moet het volgende vermelden:

• de coördinaten van de preventieadviseur psychosociale aspecten of de dienst voor preventie en bescherming op het werk waarvoor deze preventieadviseur zijn opdrachten uitvoert en, in voorkomend geval, deze van de vertrouwenspersoon;
• de procedures waartoe de werknemer die schade meent te ondervinden rechtstreeks toegang heeft (zie hoger).

Binnen een termijn van 6 maanden vanaf de inwerkingtreding van deze nieuwe reglementering moet het arbeidsreglement in die zin worden aangepast.

Partena zal u daarin begeleiden en u verder op de hoogte houden…

Bronnen: wet van 28 februari 2014 tot aanvulling van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk wat de preventie van psychosociale risico’s op het werk betreft, waaronder met name geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk, Belgisch Staatsblad van 28 april 2014; wet van 28 maart tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek en de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk wat de gerechtelijke procedures betreft, Belgisch Staatsblad van 28 april 2014; koninklijk besluit van 10 april 2014 betreffende de preventie van psychosociale risico's op het werk, Belgisch Staatsblad van 28 april 2014; website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, rubriek ‘Thema's/Welzijn op het werk/psychosociale belasting’ (www.werk.belgie.be).

Auteur: Catherine Mairy

23/05/2014