Preventie van psychosociale risico's op het werk: enkele begrippen

Sinds 1
september 2014 heeft de reglementering betreffende
geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk heel wat
wijzigingen ondergaan.

Doel hiervan is een algemeen kader vast te
leggen voor de preventie van psychosociale risico's op het werk waaronder
stress, geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk. De
reglementering is dus niet langer alleen toegespitst  op de preventie van geweld, pesterijen en
ongewenst seksueel gedrag op het werk.

Deze nieuwe bepalingen zijn zowel in de privé-
als in de publieke sector van toepassing.

=>
Zie hieromtrent de Infoflash die
gepubliceerd werd op 23 mei 2014.

De nieuwe
procedures zijn toegankelijk voor de werknemer die meent psychische schade te
ondervinden, die al dan niet kan gepaard gaan met lichamelijke schade ten
gevolge van psychosociale risico's op het werk, waaronder met name geweld,
pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk.

In deze Infoflash krijgt u een beknopte voorstelling van deze
verschillende begrippen.

De procedures die toegankelijk zijn voor de
werknemer en het statuut van de preventieadviseur psychosociale aspecten en van
de vertrouwenspersoon komen aan bod in latere Infoflashes.

Onder 'psychosociale risico's op het werk'
verstaat men, de kans dat een (of meerdere) werknemer(s) psychisch schade
ondervind(t)(en) die al dan niet kan gepaard gaan met lichamelijke schade ten
gevolge van een blootstelling aan de elementen van de arbeidsorganisatie, de
arbeidsinhoud, de arbeidsvoorwaarden, de arbeidsomstandigheden en de
interpersoonlijke relaties op het werk, waarop de werkgever een impact heeft en
die objectief een gevaar inhouden.

Psychische schade kan zich met name uiten
in angsten, depressie, burn-out, zelfmoordgedachten, posttraumatische stress.

Lichamelijke schade kan zich met name uiten
in slaapstoornissen, verhoogde bloeddruk, hartkloppingen, maag- en
darmproblemen.

Onder 'geweld op het werk' verstaat men
elke feitelijkheid waarbij een werknemer psychisch of fysiek wordt
lastiggevallen, bedreigd of aangevallen bij de uitvoering van het werk.

Het kan met name gaan om handelingen die op
een bepaald ogenblik gesteld worden, zoals bedreigingen, fysieke agressie
(zoals directe slagen) of verbale agressie (zoals beschimpingen,
beledigingen). 

Onder 'pesterijen op het werk' verstaat men
een onrechtmatig geheel van meerdere gelijkaardige of uiteenlopende
gedragingen, buiten of binnen de onderneming, die plaats hebben gedurende een
bepaalde tijd, die tot doel of gevolg hebben dat:

• de persoonlijkheid, de waardigheid of de fysieke of psychische
  integriteit van een werknemer bij de uitvoering van het werk wordt aangetast;
• zijn betrekking in gevaar wordt gebracht;
• of dat een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of
  kwetsende omgeving wordt gecreëerd

en die zich met name uiten in woorden,
bedreigingen, handelingen, gebaren of eenzijdige geschriften.

Deze gedragingen kunnen met name verband
houden met de leeftijd, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloof of
levensbeschouwing, politieke overtuiging, syndicale overtuiging, taal, huidige
of toekomstige gezondheidstoestand, handicap, fysieke of genetische eigenschap,
sociale afkomst, nationaliteit, zogenaamd ras, huidskleur, afkomst en nationale
of etnische afstamming, geslacht, seksuele geaardheid, genderidentiteit en
genderexpressie.

Het kan met name gaan om het isoleren van
de werknemer, het verhinderen van de werknemer om zich uit te drukken, het
hebben van kritiek op de geloofsovertuiging van de werknemer.

Onder 'ongewenst seksueel gedrag op het
werk' verstaat men elke vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of lichamelijk
gedrag met een seksuele connotatie dat als doel of gevolg heeft dat:

• de waardigheid van een persoon wordt aangetast;
• of dat een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of
  kwetsende omgeving wordt gecreëerd.

Het kan met name gaan om lonken of
wellustige blikken, dubbelzinnige opmerkingen of insinuaties, tonen van
pornografisch materiaal, aanrakingen.

Wordt vervolgd…

Bronnen:
wet van 28 februari 2014 tot aanvulling van de wet van 4 augustus 1996
betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk wat de
preventie van psychosociale risico’s op het werk betreft, waaronder met name
geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk, Belgisch
Staatsblad van 28 april 2014;  Koninklijk
Besluit van 10 april 2014 betreffende de preventie van psychosociale risico's
op het werk, Belgisch Staatsblad van 28 april 2014; website van de FOD
Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, rubriek ‘Thema's/Welzijn op het
werk/Psychosociale belasting’ (www.werk.belgie.be).

Auteur: Catherine Mairy

18/09/2014