Kortere opzegtermijnen? Gebruik een vervangingscontract

Het vervangingscontract is een arbeidsovereenkomst die HR-professionals nogal eens vergeten. Nochtans biedt dit soort overeenkomst een aantal voordelen, zowel op het vlak van de duur als op het vlak van de mogelijkheid om in sommige gevallen af te wijken van de opzeggingsregels. De nieuwe wettelijke ontslagbepalingen die het eenheidsstatuut invoerde, wijzigen hier niets aan.

Wat is de aard en het voorwerp van de vervangingsovereenkomst?

De vervangingsovereenkomst is een gewone arbeidsovereenkomst voor bedienden of arbeiders, die tot doel heeft de vervanging van een werknemer te verzekeren die tijdelijk geen arbeidsprestaties kan verrichten omdat hij bijvoorbeeld ziek is of met vakantie is.

Je kan een vervangingsovereenkomst afsluiten in alle gevallen waarin de uitvoering van de overeenkomst geschorst wordt (arbeidsongeschiktheid, zwangerschapsrust, thematische verloven, enz.), behalve bij tijdelijke werkloosheid om economische redenen of wegens slecht weer en bij staking of lock-out.

Dit soort van overeenkomst moet schriftelijk worden afgesloten en dit ten laatste op het ogenblik van de indiensttreding. Het moet een aantal verplichte vermeldingen bevatten zoals de reden van de vervanging, de identiteit van de te vervangen werknemer, de duur van de overeenkomst en de regels voor het einde van de overeenkomst. 

Wat is de duur van de vervangingsovereenkomst?

De vervangingsovereenkomst kan gesloten worden voor bepaalde of onbepaalde duur.

Je kiest bij voorkeur voor een overeenkomst van onbepaalde duur omdat dit juist het doel is van dit soort van overeenkomst en wel om twee redenen:

• je weet niet op voorhand wanneer de overeenkomst zal eindigen omdat je niet altijd weet op welke datum de vervangen persoon zal terugkeren.
• en door middel van de vervangingsovereenkomst voor onbepaalde duur is het net mogelijk om af te wijken van de opzeggingsregels op het einde van de overeenkomst.

In ieder geval bedraagt de maximumduur van de vervangingsovereenkomst 2 jaar ongeacht of er al dan niet sprake is van opeenvolgende overeenkomsten (behalve in geval van vervanging van werknemers in tijdskrediet). In geval van overschrijding gelden dezelfde voorwaarden als voor de klassieke overeenkomst van onbepaalde duur.

Wat zijn de regels voor de beëindiging van een vervangingsovereenkomst?

De regels voor het einde van de overeenkomst verschillen voor een vervangingsovereenkomst van bepaalde en onbepaalde duur:

Vervangingsovereenkomst van bepaalde duur

De overeenkomst eindigt op de overeengekomen einddatum, zonder opzeggingtermijn of -vergoeding.

Wat gebeurt er indien de vervanger niet voldoet en de werkgever vóór de einddatum een einde wilt stellen aan de overeenkomst?

De gewone regels voor de beëindiging van de overeenkomst van bepaalde duur vóór de einddatum gelden, namelijk:

• indien de beëindiging plaatsvindt tijdens de eerste helft van de duur die in de overeenkomst overeengekomen werd (met een maximum van 6 maanden), dan kan de werkgever de overeenkomst beëindigen indien een opzeggingstermijn wordt gepresteerd of een opzeggingsvergoeding wordt betaald. Voorbeeld: als de duur van de overeenkomst 6 maanden bedraagt en de werkgever deze na 2 maanden wilt beëindigen, dan kan hij een opzegging van 2 weken betekenen.
• indien de eerste helft van de overeenkomst verstreken is of de eerste helft langer duurt dan 6 maanden, dan heeft de werkgever geen andere keuze dan een vergoeding te betalen tot de termijn verstreken is. Deze vergoeding bedraagt maximum het dubbele van het loon dat overeenstemt met de opzeggingstermijn die had moeten worden nageleefd indien de werknemer een overeenkomst voor onbepaalde duur zou hebben gehad.

Vervangingsovereenkomst voor onbepaalde duur

Het bijzondere aan de vervangings-overeenkomst is dat de werkgever kan afwijken van de gewone regels die gelden voor opzeggingstermijnen. Een clausule in de overeenkomst kan bijvoorbeeld voorzien in een verkorte of zelfs helemaal geen opzeggingstermijn. Het is dus belangrijk om een dergelijke clausule op te nemen wanneer je de vervangingsovereenkomst afsluit.

Deze afwijkende clausule is van toepassing op het einde van de vervanging, dus in principe bij de terugkomst van de werknemer die vervangen werd. 

Wat gebeurt er indien de vervanger niet voldoet en de werkgever vóór het einde van de vervanging een einde wilt stellen aan de overeenkomst?

In dat geval zal de werkgever de gewone regels voor de beëindiging van een overeenkomst van onbepaalde duur moeten toepassen. De nieuwe bepalingen voor de opzeggingstermijnen die van kracht zijn sinds 1 januari 2014 zijn dus van toepassing. Hetzelfde geldt wanneer de werkgever een vervangingsovereenkomst voor onbepaalde duur heeft afgesloten maar geen afwijkende clausule voor het einde van de overeenkomst heeft voorzien.

Auteur: Béatrice Verelst

09/12/2014