Kan een werknemer zijn vakantiedagen overdragen naar volgend jaar?

Het einde van het jaar komt in zicht en veel werkgevers komen tot dezelfde vaststelling: door de coronacrisis hebben sommige werknemers minder vakantie genomen en moeten ze nog heel wat dagen van hun jaarlijkse vakantie opnemen voor het einde van het jaar. Maar wat mogen werkgevers en werknemers doen (of niet doen)? Is het toegestaan vakantiedagen op te leggen aan werknemers? Mogen vakantiedagen worden ‘overgedragen’? Catherine Legardien, Legal Expert bij Partena Professional, herhaalt enkele belangrijke regels over het toewijzen van vakantiedagen.

Mag de werknemer, of de werkgever, eenzijdig vakantiedagen vastleggen?

Wanneer er geen paritaire overeenkomst of ondernemingsovereenkomst werd gesloten, moet in een individueel akkoord tussen werkgever en werknemer worden overgekomen hoe de dagen jaarlijkse vakantie zullen worden opgenomen. ‘De werknemer kan dus nooit eenzijdig de datum van zijn vakantie opleggen. Omgekeerd kan de werkgever zijn werknemers nooit dwingen om vakantie te nemen op datums die hem goed uitkomen,’ zegt Catherine Legardien.

Is het mogelijk om vakantie over te dragen naar het volgende jaar?

‘Nee. De jaarlijkse vakantie moet vóór 31 december 2020 worden opgenomen. Het is dus verboden om de vakantiedagen die in 2020 niet zijn opgenomen over te dragen naar 2021, zelfs als de werknemer en de werkgever hierover akkoord zijn,’ licht Catherine Legardien toe.

Het is ook belangrijk om weten dat de volgende regels van toepassing zijn:

• vakantie van werknemers met schoolgaande kinderen wordt bij voorkeur tijdens de schoolvakanties toegekend;
• behalve wanneer de betrokken werknemers een andersluidend verzoek indienen, wordt een aaneensluitende periode van 2 weken tussen 1 mei en 31 oktober toegekend (3 weken voor werknemers jonger dan 18 jaar op 31 december 2019). In ieder geval moet een aaneensluitende vakantieperiode van één week worden gewaarborgd;
• het is verboden om halve dagen vakantie te nemen, behalve wanneer:
  • de halve dag vakantie aangevuld wordt met een halve dag gewone rust;
  • de werknemer vraagt om 3 dagen van de vierde vakantieweek te verdelen over halve dagen; de werkgever kan zich echter verzetten tegen deze opdeling indien hierdoor het goede verloop van de arbeid zou kunnen worden verstoord.

Kan een werknemer beslissen om ‘af te zien’ van zijn vakantie?

‘Nee, een werknemer kan niet afzien van de dagen jaarlijkse vakantie waarop hij recht heeft. Wanneer werknemers geen aanstalten maken om hun vakantiedagen op te nemen wil dit niet zeggen dat de werkgever er niet moet over waken dat zijn medewerkers daadwerkelijk al hun vakantiedagen opnemen vóór 31 december 2020. Ook al kan de werkgever geen vakantiedagen opleggen aan zijn werknemers, hij moet hen wel, om problemen te vermijden, schriftelijk op de hoogte brengen van hun verplichting om al hun vakantiedagen voor het einde van het jaar op te nemen en hen uitnodigen om hun vakantiesaldo te plannen,’ legt Catherine Legardien uit.

Wat als het voor de werknemer onmogelijk is om al zijn vakantiedagen op te nemen?

Als de werknemer wegens overmacht of schorsing van de uitvoering van zijn overeenkomst (bijvoorbeeld in geval van ziekte of bevalling) niet in staat is om de vakantie waarop hij in 2020 recht heeft, geheel of gedeeltelijk op te nemen voor het einde van het jaar, dan verliest hij definitief het recht op de vakantiedagen. We herhalen dus dat ze niet mogen worden overgedragen naar het volgende jaar.

‘Indien het om een bediende gaat zal de werkgever hem niettemin, uiterlijk op 31 december 2020, het vakantiegeld voor de niet-opgenomen vakantiedagen moeten betalen. Gaat het om een arbeider dan worden deze niet-opgenomen vakantiedagen gedekt door de vakantiecheque die hij al van de RJV heeft ontvangen,’ gaat Catherine Legardien verder.

Let wel op, want de invoering door de werkgever van periodes van economische werkloosheid of tijdelijke werkloosheid wegens overmacht COVID-19 mag de werknemer niet beletten om alle vakantiedagen waarop hij recht heeft op te nemen. De RVA bepaalt bovendien dat alle betaalde vakantiedagen waarop de werknemer recht heeft, in de loop van het jaar en uiterlijk in de maand december moeten worden opgenomen. Anders kan er geen tijdelijke werkloosheidsuitkering worden toegekend voor het saldo van deze dagen van betaald vakantie.

En wat met de buitenwettelijke vakantiedagen en de ADV-dagen?

Buitenwettelijke vakantiedagen (graadsdagen, anciënniteitsverlof,...) en dagen arbeidsduurvermindering (ADV) moeten in principe altijd in onderling overleg tussen de werkgever en de werknemer worden opgenomen.

‘Voor het opnemen van buitenwettelijke vakantiedagen dient men zich bovendien te baseren op de bepalingen die daarin voorzien, hetzij op het niveau van de activiteitensector, hetzij op het niveau van de onderneming. De dagen arbeidsduurvermindering (ADV) moeten voor het einde van het jaar worden opgenomen zodat de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur kan worden gegarandeerd,’ besluit Catherine Legardien, Legal Expert bij Partena Professional.