De sociaal-juridische gevolgen van de Brexit: op zoek naar een stappenplan voor ondernemers

Auteur: Yves Stox
Leestijd: 6min
Publicatiedatum: 08/07/2016 - 14:00
Laatste update: 10/05/2019 - 09:22

Op 23 juni 2016 hebben de Britten in een referendum gekozen om uit de Europese Unie te stappen: 51,9 procent sprak zich uit vóór een Brexit, 48,1 procent was tegen. Veel meer zekerheid over de Brexit is er op dit moment niet.
Een EU-land dat zich wil terugtrekken, moet de Europese Raad formeel in kennis stellen. Het Verenigd Koninkrijk heeft die stap nog niet gezet. De eerste economische en politieke gevolgen van de onzekere toekomst tekenen zich ondertussen af.

Het einddoel van onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk: een overeenkomst met de Europese Unie

De sociaal-juridische gevolgen voor ondernemers zullen wellicht pas concrete vorm krijgen wanneer de richtlijnen van de overeenkomst tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk worden gecommuniceerd. Die bal ligt in het kamp van de regeringsleiders van de andere EU‑lidstaten in de Europese Raad.

Onderhandelingen moet dus worden opgestart, de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk moeten een overeenkomst sluiten. Het vrije verkeer van personen en diensten zal centraal staan in die onderhandelingen.  Zo een overeenkomst is minder uniek als sommigen willen doen geloven.  Sinds 1994 vormen de EU-lidstaten, Noorwegen, IJsland en Liechtenstein samen één interne markt, de Europees Economische Ruimte.  Ook met Zwitserland sloten de EU en de EU-lidstaten een overeenkomst over het vrije verkeer van personen.

Onderhandelingen vergen tijd, maar de tijd dringt. De EU-verdragen zijn niet meer van toepassing op het Verenigd Koninkrijk vanaf de datum dat de overeenkomst van kracht wordt, of binnen twee jaar na de Britse aankondiging van de terugtrekking.  Geen wonder dat het Verenigd Koninkrijk de formele aankondiging aan de Europese Unie uitstelt.  Wel kunnen de regeringsleiders van de EU-lidstaten beslissen om die periode te verlengen.  Een ongecontroleerde uitstap van het Verenigd Koninkrijk wilt ook de Europese Unie vermijden.

Een stappenplan: veel meer dan grensoverschrijdend werken

Grensoverschrijdend werken wordt moeilijker wanneer het vrije verkeer van personen en diensten wordt beperkt. Nieuwe immigratieverplichtingen verhinderen dat werknemers vrij bewegen tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie.  Waar sociale zekerheid betalen en hoe uitkeringen ontvangen wordt ook veel complexer. 

Tegelijk is de Europese Unie veel meer dan het vrije verkeer. Een Brexit laat ons de enorme impact van de Europese Unie op het ondernemingsleven voelen.  De Europese Unie creëert een level playing field.  Een Verenigd Koninkrijk buiten de Europese Unie kan zich bevrijd voelen.  Wij geven een eerste aanzet van wat dat zou kunnen betekenen.

Grensoverschrijdend werken: meten is weten

Identificeer welke werknemers grensoverschrijdend werken in de Europese Unie. Begrijp precies waarom en hoeveel ze actief zijn in verschillende landen.  Informatie die helpt bij het bepalen waar de onderneming in de toekomst actief kan zijn en tegen welke prijs.  Dat is ook belangrijk voor het personeelsbeleid: internationale mobiliteit en carrièreplanning gaan hand in hand.

Licht de immigratiestatus van de belangrijkste medewerkers door. Een permanente verblijfsvergunning of (dubbele) nationaliteit verkrijgen helpt de mobiliteit tussen de verschillende EU-lidstaten en met het Verenigd Koninkrijk.

Anticipeer een potentiële stijging van de loonkost. De Europese regels zorgen dat een gedetacheerde werknemer sociaal verzekerd blijft in het uitzendland, zonder socialezekerheidsbijdragen in het ontvangstland.  Een Brexit zonder vrij verkeer zet die regels op de helling.  Een complex netwerk van bilaterale overeenkomsten tussen de verschillende EU-lidstaten en het Verenigd Koninkrijk kan een oplossing bieden.  Maar die verdragen zijn niet altijd even effectief, soms zullen hogere of zelfs dubbele socialezekerheidsbijdragen verschuldigd kunnen zijn.

Een Europees sociaal-juridisch kader niet meer van toepassing op Britse ondernemingen?

Een Verenigd Koninkrijk buiten de Europese Unie doorbreekt het huidige Europese level playing field en kan de resterende EU-lidstaten onder druk zetten.

  • Voor de onderneming met vestigingen in verschillende EU-lidstaten kan de werking en samenstelling van de Europese Ondernemingsraad (EOR) wijzigen, ook als die niet is gevestigd in het Verenigd Koninkrijk. De werknemersdrempels voor de oprichting van een EOR zijn misschien niet meer vervuld. Check ook de EOR-overeenkomst. Die bepaalt of de werknemersvertegenwoordigers moeten worden geïnformeerd en geraadpleegd over de Brexit-maatregelen die u overweegt.
  • De Europese Unie beperkt de wekelijkse arbeidstijd tot 48 uur. Een Verenigd Koninkrijk buiten de Europese Unie kan op maat van Britse ondernemers een meer flexibele arbeidstijdwetgeving uitwerken.
  • De Europese Unie beschermt werknemers bij een overdracht van onderneming. Na een Brexit zou het Verenigd Koninkrijk die procedures van informatie en raadpleging van werknemersvertegenwoordigers en behoud van bestaande arbeidsvoorwaarden kunnen versoepelen.
  • Corporate governance staat hoog op de agenda in de Europese Unie. Het Verenigd Koninkrijk wil attractief blijven voor kredietinstellingen. Minder strikte regels rond het beloningsbeleid en variabele vergoedingen kunnen de Londense City in de kaart spelen.
  • De Europese Unie beschermt werknemers tegen discriminatie. Na de Brexit kan het Verenigd Koninkrijk de bestaande uitzonderingen verruimen, binnen het kader van de mensenrechtenverdragen die het afsloot.

Hoe het Verenigd Koninkrijk zal omgaan met nieuwe Europese regelgeving blijft een open vraag.

  • EU-lidstaten moeten de nieuwe richtlijn bescherming persoonsgegevens hebben omgezet tegen 6 mei 2018. Het lijkt weinig waarschijnlijk dat het Verenigd Koninkrijk nieuwe maatregelen zal opleggen aan zijn ondernemers met het oog op een nakende Brexit.
  • Vanaf 6 december 2016 moeten grote ondernemingen in hun jaarverslag niet-financiële informatie opnemen over onder andere personeelsaangelegenheden. Beursgenoteerde ondernemingen moeten eveneens voor hun bestuur een diversiteitsbeleid voeren. Het Verenigd Koninkrijk consulteerde in februari-april Britse ondernemers over hoe deze Europese regelgeving te implementeren. Na het referendum liggen de Britse prioriteiten elders.

Een vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie kan de overblijvende EU-lidstaten onder druk zetten om de sociale regelgeving in Europa te herzien. De Europese Unie kan niet anders dan de onderhandelingen over het vrije verkeer van personen en diensten aangrijpen om de eigen concurrentiepositie te beschermen.

Heeft u vragen van de positie van uw onderneming en uw medewerkers in de Brexit? Vervolledig onderstaand formulier en onze Legal Partners zullen u hierover contacteren

Auteur: Yves Stox

08/07/2016

De website van Partena Professional is een kanaal om informatie in een begrijpelijke vorm ter beschikking te stellen aan aangesloten leden en niet-leden. Partena Professional streeft er naar actuele informatie aan te bieden en deze informatie wordt met de grootste zorg samengesteld (onder andere in de vorm van Infoflashes). Maar aangezien de sociale en fiscale wetgeving voortdurend in beweging is, kan Partena Professional geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden inzake de juistheid, het up-to-date zijn of de volledigheid van de informatie die via deze website werd geraadpleegd of uitgewisseld. Verdere bepalingen kunnen worden nagelezen in onze algemene disclaimer die van toepassing is bij elke raadpleging van deze website. Door deze website te raadplegen, aanvaardt u uitdrukkelijk de bepalingen van deze disclaimer. Partena Professional kan de inhoud van deze disclaimer eenzijdig wijzigen.