Arbeidsdeal: de vierdagenweek

Auteur: Laurence Philippe (Legal Expert)
Leestijd: 5min
Publicatiedatum: 15/11/2022 - 08:52
Laatste update: 15/11/2022 - 09:30

Zoals aangekondigd werden er verschillende maatregelen genomen om de werkgelegenheidsgraad te verbeteren. De wet is nu gepubliceerd. De vierdagenweek is één van die maatregelen die voltijdse werknemers de mogelijkheid biedt om een aanpassing van hun werktijden aan te vragen. 

Principe

De werkgever mag zijn voltijdse werknemers meer dan 9 uren per dag laten werken zonder overloon. Zo zijn ze dus 4 dagen per week (in plaats van 5) tewerkgesteld. Het doel is één werkdag per week vrij te maken zodat de werknemers hun beroeps- en privéleven beter op elkaar kunnen afstemmen.

Procedure

Om de werknemer op 4 dagen zijn voltijdse job te laten presteren, zal de werkgever op het niveau van de onderneming stappen moeten ondernemen en de werknemer die hiervan gebruik wenst te maken, zal een verzoek moeten indienen. De werkgever is niet verplicht deze arbeidsregeling in te voeren. 

Invoering op het niveau van de onderneming

De procedure die gevolgd moet worden om de vierdagenweek in te voeren, hangt af van de effectieve wekelijkse arbeidsduur die in de onderneming wordt toegepast. In principe wordt de wekelijkse arbeidsduur niet gewijzigd. De werkgever kan echter vrijwillig besluiten de arbeidsduur collectief te verminderen om het gemakkelijker te maken voltijds te werken gedurende 4 dagen.

Maximum 38 uren per week

In ondernemingen die hun werknemers effectief maximum 38 uren per week tewerkstellen, kan een werkgever die de werknemers de mogelijkheid wil bieden 4 dagen per week te werken, de maximale dagelijkse arbeidsduur optrekken tot 9u30 door het arbeidsreglement te wijzigen. Om deze nieuwe werktijden aan het arbeidsreglement toe te voegen, moet de normale wijzigingsprocedure gevolgd worden.

Meer dan 38 uren per week

In ondernemingen die hun werknemers effectief meer dan 38 uren per week tewerkstellen (door dus inhaalrustdagen toe te kennen), kan een werkgever die de werknemers de mogelijkheid wil bieden 4 dagen per week te werken, de maximale dagelijkse arbeidsduur optrekken tot meer dan 9u30 door een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) te sluiten.

Een onderneming stelt zijn werknemers bijvoorbeeld 40 uren per week tewerk met toekenning van 12 inhaalrustdagen per jaar. Deze onderneming kan toestaan dat er 4 dagen van 10 arbeidsuren gepresteerd worden door een cao te sluiten. Een onderneming die haar werknemers 39 uren per week tewerkstelt met toekenning van 6 inhaalrustdagen per jaar kan toestaan dat er 4 dagen van 9u45 gepresteerd worden als er een cao wordt gesloten.

Wanneer de dagelijkse arbeidsduur bij cao opgetrokken wordt, kan het arbeidsreglement aangepast worden vanaf de neerlegging van deze cao op de griffie van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg zonder dat de procedure tot wijziging van het arbeidsreglement gevolgd moet worden.

Verzoek van de werknemer

Wanneer de werkgever toestaat dat voltijdse prestaties gedurende 4 dagen verricht worden, kan de werknemer die dat wenst een verzoek indienen om in dit systeem te stappen. Zijn verzoek moet schriftelijk (op papier of elektronisch) worden ingediend vóór hij in de nieuwe arbeidsregeling begint te werken. Dit verzoek is maximum 6 maanden geldig, maar is hernieuwbaar.

Weigert de werkgever het verzoek van de werknemer, dan moet hij zijn weigering schriftelijk motiveren en aan de werknemer bezorgen. De weigering kan op papier of elektronisch gebeuren.

Overeenkomst tussen de werkgever en de werknemer

Als de werkgever akkoord gaat, sluit hij een overeenkomst met de werknemer waarin de concrete werktijden van de werknemer opgenomen zijn. Die overeenkomst moet de volgende elementen bevatten:

  • De aanvang en het einde van de arbeidsdag;
  • Het tijdstip en de duur van de rusttijden;
  • De dagen van regelmatige onderbreking van de arbeid;
  • De begin- en einddatum van de periode waarin de vierdagenweek geldt.

Deze overeenkomst wordt schriftelijk gesloten, ten laatste op het ogenblik waarop de werknemer volgens zijn nieuwe werktijden begint te werken. Ze is hernieuwbaar na een nieuw verzoek van de werknemer.

Er wordt ook een afschrift van deze overeenkomst bezorgd aan de werknemer.

Raadplegen en bewaren

Het verzoek en de overeenkomst (of een afschrift ervan) moeten zich, gedurende de periode waarop ze betrekking hebben, op papier of in elektronische vorm bevinden op de plaats waar het arbeidsreglement geraadpleegd kan worden. Nadien moet de werkgever ze gedurende een periode van 5 jaar bewaren, te rekenen vanaf het einde van de periode waarop ze betrekking hebben. De werkgever die deze verplichtingen niet nakomt, loopt het risico van een strafrechtelijke sanctie.

Overloon en overuren

Er is normaal overloon verschuldigd wanneer de dagelijkse arbeidsduur meer dan 9 uren per dag bedraagt. Bij de invoering van de vierdagenweek is geen overloon verschuldigd voor prestaties boven 9 uren per dag. 

Aangezien het doel van de vierdagenweek is één dag in de week vrij te maken, kan de werknemer op die dag geen vrijwillige overuren presteren. Hij kan echter andere soorten overuren verrichten (bv. in geval van buitengewone vermeerdering van werk).

Nadelige behandeling en bescherming tegen ontslag

Een werknemer die een verzoek indient om tewerkgesteld te worden in een vierdagenweek, kan niet nadelig behandeld worden en is beschermd tegen ontslag. De werkgever kan de overeenkomst niet beëindigen, behalve om redenen die vreemd zijn aan het verzoek. Er zijn echter geen specifieke sancties voor niet-naleving van deze verplichting.

Wilt u de vierdagenweek invoeren in uw onderneming?

Deze nieuwe maatregel treedt in werking op 20 november 2022.

Hebt u vragen over de vierdagenweek? Neem dan zeker contact op met onze Legal Partners via legalpartners@partena.be.

 

Bron: Wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen, B.S. 10 november 2022.

De website van Partena Professional is een kanaal om informatie in een begrijpelijke vorm ter beschikking te stellen aan aangesloten leden en niet-leden. Partena Professional streeft er naar actuele informatie aan te bieden en deze informatie wordt met de grootste zorg samengesteld (onder andere in de vorm van Infoflashes). Maar aangezien de sociale en fiscale wetgeving voortdurend in beweging is, kan Partena Professional geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden inzake de juistheid, het up-to-date zijn of de volledigheid van de informatie die via deze website werd geraadpleegd of uitgewisseld. Verdere bepalingen kunnen worden nagelezen in onze algemene disclaimer die van toepassing is bij elke raadpleging van deze website. Door deze website te raadplegen, aanvaardt u uitdrukkelijk de bepalingen van deze disclaimer. Partena Professional kan de inhoud van deze disclaimer eenzijdig wijzigen.