Disruptive innovation op de arbeidsmarkt: de autonome medewerker

Auteur: Yves Stox, Senior Legal Counsel, Partena Professional.
Leestijd: 4min
Publicatiedatum: 13/06/2017 - 14:00
Laatste update: 10/05/2019 - 09:22

Tijdens het tweede Ondernemersparlement, dat plaatsvond op dinsdag 30 mei 2017, wou Partena Professional graag de mening kennen van ondernemers over het nieuwe statuut ‘de autonome werknemer’. Het resultaat? Ondernemers willen onmiskenbaar een innovatieve aanpak: 93,5% stemde vóór dit nieuwe statuut.


De technologie evolueert razendsnel en de impact op de arbeidsmarkt is enorm. Sommige jobs gaan verloren, nieuwe jobs moeten worden gecreëerd. Computeriseren en robotiseren zijn aan de orde van de dag.

De eerste tendensen tekenen zich af. Routinematige jobs in bijvoorbeeld administratie en verkoop verdwijnen nu al door nieuwe technologie. Meestal zijn het jobs die een gemiddeld inkomen opleveren.

De recente arbeidsmarktevoluties in de banken- en verzekeringssector zijn sprekend. België vangt het verdwijnen van deze jobs op door de creatie van nieuwe, vaak hoogopgeleide en hoogbetaalde jobs. In andere Europese landen komen vaak laagopgeleide en laagbetaalde jobs in de plaats. Tegelijk kampt België wel met een hogere werkloosheidsgraad.

Het arbeidsrecht staat onder druk

Hoe te reageren op deze evolutie? Het is evident dat het Belgisch arbeidsrecht geheroriënteerd moet worden. Het traditionele onderscheid tussen werknemers en zelfstandigen is niet meer bestand tegen de toekomst en moet evolueren. De creatie van een nieuw statuut, de “autonome medewerker” is een belangrijke stap daarin.

De geschiedenis toont waarom de opdeling werknemer-zelfstandige niet meer future proof is. De arbeidsverhoudingen zijn drastisch gewijzigd sinds de 19e-eeuwse industriële revolutie. Toch ligt in die verre 19e eeuw de oorsprong van het onderscheid tussen werknemers en zelfstandigen. De wet van 10 maart 1900 op de arbeidsovereenkomst beschermde voor het eerst de werkman die werkte onder “leiding, gezag en toezicht”.

Hoe kan dit onderscheid gebaseerd op gezag nog een rol spelen in de toekomst? Gezag en controle zijn vanzelfsprekend in routinematige jobs, maar net die jobs verdampen. In hoogwaardige nieuwe jobs staan autonomie en creativiteit centraal.

Technische evoluties en een voortschrijdende specialisatie maken controle niet alleen moeilijker, maar ook minder relevant. Technologie en geautomatiseerde processen nemen het over. Van medewerkers wordt veel meer verwacht dan richtlijnen opvolgen en toepassen.

Een innovatieve onderneming geeft werknemers alle vrijheid: ze kiezen zelf de materialen en leveranciers, beheren de budgetten en bepalen samen met de klant de productietijd. Logisch, de verzamelde expertise en jobfierheid garanderen de kwaliteit. Weinig verschil met een zelfstandige. Het resultaat staat centraal.

Op zoek naar krachtlijnen voor de toekomst

Voortborduren op het bestaande onderscheid is geen goed idee op lange termijn. Ook het Belgische arbeidsrecht kan een portie disruptive innovation goed gebruiken.

Haast elke innovatie start als een experiment. Dat is ook de rol van het nieuwe statuut de “autonome medewerker” in een eerste fase. Het is een nieuwe categorie die ontstaat naast, of beter tussen, werknemers en zelfstandigen. Geleidelijk kunnen die 19e eeuwse categorieën leeglopen op het ritme van de arbeidsmarktevoluties. Het aantal autonome medewerkers neemt evenredig toe.

Werknemer, zelfstandige of autonome medewerker? Welk statuut van toepassing is bepalen medewerker en ondernemer in onderling overleg in een overeenkomst.

Loopt alles wel fair en correct? De manier waarop beide partijen de overeenkomst uitvoeren is de toetssteen. Autonome medewerkers bepalen de manier waarop ze het werk en de werktijd organiseren. Werknemers hebben die autonomie niet. Autonome medewerkers lijken dus op zelfstandigen, maar net als werknemers zijn ze economisch afhankelijk van de ondernemer. Daarom verdienen autonome medewerkers een passende contractuele bescherming.

Ondernemers zijn voor

Ondernemingen hebben nood aan een transparant en evenwichtig juridisch kader, dat ook op lange termijn zinvol blijft.

Tijdens het tweede Ondernemersparlement, dat plaatsvond op dinsdag 30 mei 2017, nam Partena Professional de proef op de som. Ondernemers willen onmiskenbaar een innovatieve aanpak: 93,5% stemde voor een nieuw statuut van “autonome medewerker”.

Auteur: Yves Stox, Senior Legal Counsel, Partena Professional.

13/06/2017

De website van Partena Professional is een kanaal om informatie in een begrijpelijke vorm ter beschikking te stellen aan aangesloten leden en niet-leden. Partena Professional streeft er naar actuele informatie aan te bieden en deze informatie wordt met de grootste zorg samengesteld (onder andere in de vorm van Infoflashes). Maar aangezien de sociale en fiscale wetgeving voortdurend in beweging is, kan Partena Professional geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden inzake de juistheid, het up-to-date zijn of de volledigheid van de informatie die via deze website werd geraadpleegd of uitgewisseld. Verdere bepalingen kunnen worden nagelezen in onze algemene disclaimer die van toepassing is bij elke raadpleging van deze website. Door deze website te raadplegen, aanvaardt u uitdrukkelijk de bepalingen van deze disclaimer. Partena Professional kan de inhoud van deze disclaimer eenzijdig wijzigen.